ციხე უნივერსიტეტის სარდაფში

ალექსი ჩიღვინაძე

ერთ დღეს საქართველოს განათლების მინისტრმა ნიკა გვარამიამ სწავლის გაგრძელება გადაწყვიტა. ამ წინადადების წაკითხვის შემდეგ, თქვენ შეიძლება გაგიჩნდეთ განცდა, რომ კომედიური ფილმისთვის დაწერილი სცენარის სინოფსის კითხულობთ. მაგრამ არა, ყველაფერი გაცილებით უფრო სერიოზულადაა. მისი ადგილი სასჯელაღსრულების, პრობაციისა და იურიდიულ საკითხთა მინისტრმა დიმიტრი შაშკინმა დაიკავა. რატომღაც საქართველოს ხელისუფლებაში, განათლების სისტემასთან ყველაზე ახლოს –   სასჯელაღსრულების სისტემა დააყენეს და სწავლას მოწყურებული ქართული განათლების რეფორმის განმახორცილებელი მინისტრიც ციხეების უმთავრესი ზედამხედველით ჩაანაცვლეს. პრემიერ მინისტრს არ დაუკონკრეტებია, აუცილებელია თუ არა, ბატონმა შაშკინმა შეცვალოს მუშაობის სტილი. უცნობია ვინ იქნება შემდეგი განათლების მინისტრი, ბაჩო ახალაია? ვანო მერაბიშვილი? უცნობია კიდევ რა ექპერიმენტებს შემოგვთავაზებს საქართველოს ხელისუფლება.

ექპერიმენტი №1

რა დროა საჭირო რომ კეთლშობილი სტუდენტი-არაფორმალი სასტიკ ციხის ზედამხედველად გადაიქცეს? ფილიპ ზიმბარდოს ამისათვის 5 დღე დასჭირდა. მან 1971 წელს, სტენფორდის უნივერსიტეტის სარდაფში  ნამდვილი ციხის მსგავსი გარემო შექმნა. ყველაფერი ნამდვილი იყო: გისოსები, ბორკილები, საკნები. ექსპერიმენტის მონაწილეები კენჭისყრით „პატიმრებად“ და „ზედამხედველებად“ დაიყვნენ და თამაშიც დაიწყო.

მაგრამ სტუდენტები ძალიან სწრაფად შევიდნენ როლში. სამი დღის შემდეგ კამერებში განთავსებულთა საუბრის თემები ძირითადად ციხეში შექმნილ აუტანელ პირობებს შეეხებოდა. ზედამხედველები თავისი ინიციატივით ყოველდღიურად ამკაცრებდნენ წესებს. ცოტა ხნის წინ პაციფისტი და ჰიპი სტუდენტები – ცერბერებად გარდაისახნენ. ისინი „პატიმრებს“ აიძულებდნენ შიშველი ხელებით ეხეხათ ტუალეტები, აიძულებდნენ ესეირნათ შიშვლებს და ა.შ.

ერთ-ერთი ზედამხედველი დღიურში წერს: „«№ 416 უარს ამბობს სოსისის ჭამაზე. ჩვენ ჩავაგდეთ ის კარცერში. და ვაიძულეთ ხელში სოსისები სჭერდოთ. მე კარცერის კარზე „დუბინკას“ ვუბრახუნებდი და ვუყვიროდი. მერე გადავწყვიტე ძალით გამომეკვება. მაგრამ მან მაინც არ ჭამა და ამიტომ თავი ჩავაყოფინე საჭმელში. თვითონაც არ მჯეროდა, რომ ამას ვაკეთებდი.”

 როლში შევიდა თვითონ ფილიპ ზიმბარდოც, რომელიც ციხის მზარეულის როლს ასრულებდა. მეხუთე დღეს თავისი მომავალი ქმრის ექპრიმენტზე მივიდა კრისტინა მასლაჩი. პირველი რაც მას თვალში მოხვდა იყო,  თუ როგორ გაჰყავდათ, დამწკრივებული, ტომარა ჩამოცმულები პატიმრები ტუალეტში. მალე ცხადი გახდა, რომ სიტუაცია კონტროლიდან გამოვიდა. და მეხუთე დღეს ექსპერიმენტი შეწყდა. თუმცა ის ორ კვირაზე იყო გათვლილი.

 როდესაც პროფესორ ზიმბარდოს ჰკითხეს, ჩაატარებდა თუ არა ის ამ ექპერიმენტს, რომ ცოდნოდა თუ როგორ რადიკალურად შეიცვლებოდნენ მისი მონაწილეები, მან უპასუხა: „რათქმაუნდა, ამ ექსპერიმენტმა გვაჩვენა, თუ რა შორს შეუძლია შესტოპოს ადამიანს ასეთ სიტუაციაში. თუმცა, ექპერიმენტს იქამდე შევაჩერებდი, სანამ მათში პათოლოგიური სადიზმი გაიღვიძებდა“

ზიმბარდო მიიწვიეს კონგრესში. პირველი სიტყვები, რაც მან ტრიბუნასთან წარმოთქვა იყო: „მე ჩავსვი ჩემს ციხეში თქვენი შვილი და მან იქ ვერ გაძლო ერთ კვირაში მეტი. რას უნდა ველოდეთ ადამიანებისგან, რომლებიც წლობით გყავთ გამოკეტილი აუტანელ პირობებში“

ზიმბარდოს კვლევების მოტივებზე 2001 წელს გერმანიაში გადაიღეს ფილმი „ექსპერიმენტი“. ამ ექპერიმენტის ანალიზი საკმაოდ რთულია. ბევრი ისეთი ფაქტორი მოქმედებს „პატიმრებსა“ და „ზედამხედველებზე“, როგორებიცაა, ამ როლების სტერეოტიპი, განუსაზღვრელი სიტუაცია, იზოლაცია და ა.შ. მაგრამ ერთი დასკვნა შეგვიძლია გავაკეთოდ: ჩვენ წარმოდგენაც კი არ გვაქვს, როგორ შეუძლია სიტუაციას ჩვენი პიროვნების შეცვლა. და „პატიმრები“ ვიქნებით თუ „ზედამხედველები“ ამას მხოლოდ ჰაერში მობზრიალე მონეტა გადაწყვეტს.

ამ ექსპერიმენტის ერთ-ერთ ინტერპრეტაციას ქართველი საზოგადოება ორი წელი ადევნებდა თვალ-ყურს. ვგულისხმობ „უცნობის“ ტელე-შოუ „საკანს“. დასკვნები თქვენთვის მომინდვია.

ექსპერიმენტი №2

წარმოიდგინეთ პატიოსანი ამერიკელი მოქალაქე, რომელიც თავისი ნებით მონაწილეობს სამეცნიერო ექსპერიმენტში. სოლიდური ფსიქოლოგი, თეთრი ხალათით, მას უხსნის, რომ ის მონაწილეობას იღებს მახსოვრობის მექანიზმების გამოკვლევაში და აჩვენებს ხელსაწყოს, რომელზეც 30 გადამრთველია. თითოეული მათგანი 15-დან 450 ვოლტს შეესაბამება. გადამრთველის გადაწევისას “მასწავლებელი” დენის დარტყმით სჯის ექსპერიმენტის მეორე მონაწილეს, “მოსწავლეს”, თუ ის სპეციალურად მისთვის გაჟღერებულ წინადადებს შეცდომით გაიმეორებს. ყოველ შეცდომაზე “მასწავლებელის” თითი ალერსიანად ეხება მომდევნო გადამრთველს. როცა შეცდომების გამო, ვოლტების თანრიგი 100-ს აჭარბებს, მოსწავლე იწყებს ყვირილს. მაშ ასე, ექსპერიმენტი დაიწყო:

210 ვოლტი: “გამომიშვით! საკმარისია! აღარ მინდა თქვენს ექსპერიმენტში მონაწილეობა!”

 

225 ვოლტი: “აააჰ”

 

270 ვოლტი: “გამომიშვით! დროზე გამომიშვით აქედან! არ გესმით? შეწყვიტეთ”

 

330 ვოლტი: “გამომიშვით! გულის შეტევა მაქვს! გეხვეწებით! ამის უფლება არ გაქვთ! ჩემი აქ გაჩერების უფლება არ გაქვთ! გამომიშვით! გამომიშვით!

 

345 ვოლტი: დუმილი…

 

360 ვოლტი: დუმილი…

ამერიკელი ფსიქოლოგის სტენლი მილგრემის ექსპერიმენტი დასრულდა. სტენლიმ და მისმა კოლეგებმა ივარაუდეს, რომ ამ ექსპერიმენტში მონაწილე 100 ადამიანიდან ალბათ მხოლოდ 1 თუ “აწამებდა” მოსწავლეს. შედეგები  გამაოგნებლი იყო. ექსპერიმენტის მონაწილეთა 63% გადაწია უკანასკნელი გადამრთველიც, რითაც ფაქტიურად სიკვდილისთვის გაიმეტა ექსპერიმენტის მეორე მონაწილე, რადგან უბრალოდ მას ასეთი დავალება მისცეს, ასე უბრძანეს. სინამდვილეში კი არ ყოფილა არანაირი “სასჯელი”, “მოსწავლე” მსახიობი იყო, რომელიც თითქოსდა გრძნობდა დენის დარტყმას და იკრუნჩხებოდა, ყვიროდა. თუმცა ექსპერიმენტის არც ერთ მონაწილეს არ ეპარებოდა ეჭვი სასჯელის რეალურობაში. უნდა გავითვალისწინოთ ისიც რომ ექსპერიმენტის მონაწილეები იყვნენ არა პათოლოგიური სადისტები, არა ბრედ ესტონ ელისისა ან ტარანტინოს ფილმების პერსონაჟები, არამედ რესპექტაბელური მოქალაქეები, ყოველგვარი ფსიქიკური გადახრების გარეშე. ექსპერიმენტი რამდენიმე ქვეყანაში გაიმეორეს. შედეგი იგივე იყო.

მილგრემის ექსპერიმენტს ასოციაციურად უკავშირებენ ადოლფ ეიხმანის სასამართლო პროცესს. ადოლფ ეიხმანი იყო ებრაელთა გენოციდის მთავარი ორგანიზატორი. ალბათ იცით მისი პირველი არგუმენტი: “მე დამნაშავე არ ვარ, მე მხოლოდ ბრძანებებს ვასრულებდი.” 

ასე რომ ჩემო საყვარლებო არ მესმის რატომ გიკვირთ 7 ნოემბრის მხეცურად დაშლილი მიტინგები? დამნაშავე არავინ არ არის. „ბრძანება“ არსებობს. მას  ვერ მოკლავ. ვერ გააუქმებ.

 ექსპერიმენტი №3

ექსპერიმენტი მარტივია, ჯგუფი შედგენილი. ექსპერიმენტის მონაწილემ ბარათზე დახატული ხაზის სიგრძის იდენტური ხაზი მეორე ბარათზე გამოსახულ სამ ხაზს შორის უნდა გამოარჩიოს. მაგრამ, სანამ ის იტყვის პასუხს, მან უნდა მოისმინოს დანარჩენი მონაწილეების ვერსიები. (სინამდვილეში კი ისინი ექსპერიმენტატორთან არიან შეთანხმებულები) და ჯგუფის ყველა მონაწილე ერთსულოვნად ირჩევს აბსოლიტურად მცდარ ვარიანტს. მონაწილეების მესამედი ემთხვევა ჯგუფს. თუმცა ისინი ცხადად ხედავენ, რომელია სწორი ვარიანტი.

ექსპერიმენტის ორგაზნიზატორი სოლომონ ეში დარწმუნებული იყო, რომ ამერიკის ინდივიდუალიზმით აღსავსე მოქალაქეები, არაფრის დიდებით არ მოექცეოდნენ ჯგუფის გავლენის ქვეშ. მაგრამ ადამიანური ბუნება გაცილებით ძლიერი აღმოჩნდა, ვიდრე თავისუფალი აზროვნების ტრადიცია. რეზულტატმა ყოველგვარ მოლოდინს გადააჭარბა.

საინტერესოა ამ ექსპერიმენტის მოდიფიკაციები. მაგალითად ერთ-ერთ ვერსიაში ჩასმული მონაწილეებიდან ერთი ასახელებდა განსხვავებულ ვარიანტს. ამ შემთხვევაში მონაწილეები, გაცილებით მეტ სწორ პასუხს იძლეოდნენ.

ექსპერიმენტის რეზულტატები გამოქვეყნდა 1951 წელს. ჩავლილი იყო მეორე მსოფლიო ომი. ამერიკელები ეიფორიაში იყვნენ. ჩვენ დავამარცხეთ ტოტალიტარული ფაშიზმი. ჩვენ ხალხი დამოუკიდებელი და თავისუფალია. ეშის ექპერიმენტი დარტყმა იყო ამ თვითრწმენაზე. იმისათვის რომ რეალობა ადექვატურად აღვიქვათ, საზოგადოებაში უნდა არსებობდნენ დისიდენტები. არ არის მნიშვნელოვანი სიმართლეს ამბობენ ისინი თუ არა, მთავარია მათი აზრი განსხვავდებოდეს უმრავლესობის აზრისგან. 

ექსპერიმენტი №4ჯონ დარლის და დანიელ ბეტსონის ექპერიმენტის იდეა მოდის ბიბლიური იგავიდან, კეთილ სამარიტიელზე.

სასულიერო სემინარიის სტუდენტები თავისი პირველი ქადაქებისთვის ემზადებიან. ამისათვის ისინი უნდა მივიდნენ შენობაში, რომელიც რამდენიმე კვარტლის მოშორებით მდებარეობს.  სემინარისტების ერთ ჯგუფს ეუბნებიან რომ მათ საშინლად აგვიანდებათ. ხოლო მეორე ჯგუფის წევრებს საკმარისზე მეტი დრო აქვთ.

გზაზე სემინარისტები ხვდებიან ადამიანს, რომელიც ხვნეშშის, ახველებს და ეცემა. სემინარიის იმ კურსდამთავრებულთაგან, რომლებმაც იცოდნენ რომ „აგვიანებდნენ“, მხოლოდ 10% მივიდა ამ ადამიანთან დასახმარებლად. ხოლო სემინარიელებიდან, რომლებსაც დრო ქონდათ – მხოლოდ 63%. ისეთმა პატარა დეტალმა, როგორიც არის დროის არ ქონა, რეზულტატი თითქმის 6-ჯერ შეცვალა და ის უფრო მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა ვიდრე ღმერთის პროფესიონალური მსახურების არჩევანი და რელიგიური განათლება. სხვათაშორის ქადაქების თემა იყო: „კეთილი სამარიტელი“

ექსპერიმენტი №5

სერჟ მოსკოვიჩის ექსპერიმენტი საკმაოდ მარტივად გამოიყურებოდა. ოთახში მსხდომ 6 ადამიანს, უბრალოდ უნდა განესაზღვრა მათთვის ნაჩვენები ბარათის ფერი. 6 მონაწილეთაგან ორი  იყო ჩასმული, “დისიდენტი”, რომელიც დაჟინებით ამტკიცებდა, რომ ცისფერი ბარათი გახლდათ მწვანე. და თუმცაღა ისინი აშკარა უმცირესობას წარმოადგენდნენ, ხშირ შემთხვევაში მაინც ახერხებდნენ გარშემომყოფთა აზრის შეცვლას. ამ ექსპერიმენტის სერიის ჩატარების შემდეგ მასკოვიჩმა გამოიყვანა ფაქტორები, რომლებიც განაპირობებენ დისიდენტის წარმატებას საზოგადოებაში. მაგალითად ძალიან მნიშვნელოვანია: გამოთქმული აზრის  დაჟინებული გამეორება, დამჯერებელი, გამუდმებული მტკიცება. ასევე მნიშვნელოვანია უმცირესობამ გადმოიბიროს უმრავლესობის თუნდაც 1 წევრი და მას მალევე მიჰყვებიან დანარჩენებიც. 

დისიდენტებს წარმატების მეტი შანსი აქვთ თუ ისინი მხოლოდ ერთ პუნქტში ეწინააღმდეგებიან უმრავლესობას, დანარჩენში კი ეთანხმებიან. მოსკოვიჩის ექსპერიმენტი ჩატარდა 1969 წელს. ახალი მომხდარი იყო სორბონას 68 წლის ამბები. „დისიდნტების“ წარმატების მიღწევის შანსები საკმაოდ მაღალია. მთავარია ბრძოლა. ყოველ შემთვხვევაში მეცნიერება უმცირესობის მხარეს დგას.

www.demo.ge

მექანიკური ფორთოხალი 106.9-ზე

ახალი გადაცემა, მექანიკური ფორთოხალი, რადიო ფორტუნას ეთერში, ყოველ პარასკევს საღამოს 10 საათზე.
მოუსმინეთ, ჩაერთეთ,იაქტიურეთ, გაგვიძიარეთ თქვენი შთაბეჭდილებები.

presenters:

თუთა ჩხეიძე

link:

http://bin.ge/file/100122/orange1.mp3.html

გოგუცუნების დიქტატურა

ლევან რამიშვილი

 

 

ყოველი სახლის შენება საძირკველიდან იწყება და არა ჭერიდან. ეს, რა თქმა უნდა ბანალურია, მაგრამ ვინ თქვა, რომ ჟურნალისტი დიდი ხელოვანივით უნდა გაურბოდეს ბანალურობას, მაშინ, როცა ვირები გალობენ, ჟირაფები ცაში დაფრინავენ და კაჭკაჭები სიტუაციას აკონტროლებენ… როცა იქ, სადაც რეგვენები უბოდიშოდ დააბოტებენ, ბრძენებს ზღურბლზე ფეხიც ვერ დაუდგამთ..
 20 წლის წინ საქართველო ახალ ცხოვრებას შეუდგა და რა თქმა უნდა, მაშინაც ჰაერივით სჭირდებოდა ყოველი მოვლენის ანა-ბანის გარკვევა, მაგრამ  ამ მოსაწყენ და უმადურ საქმეს არავინ შებმია დიდი მონდომებით. ახალ ცხოვრებას ჩვენ ძველი სტერეოტიპებით თავგამოტენილები შევუდექით. ჯერ კიდევ ჰომო-სოვეტიკური მენტალობის მქონენი გზადაგზა ვიმატებდით ახალ-ახალ, ახლა უკვე `ფირმა” სტერეოტიპებს…

როგორი უნდა იყოს გაზეთი, ჟურნალი, ტელევიზია? რას უნდა აკეთებდეს ჟურნალისტი? ამ კითხვებზე ჩვენ მულტი-სტერეოტიპული, ამერიკანიზებულად საბჭოთა მზა პასუხები გვაქვს, რადგან ამ პასუხების მიღებაში ყველაზე ნაკლები მონაწილეობა აზროვნებამ მიიღო…

მაგალითად ამერიკაში ერთკვირიანი თუ ორთვიანი სტაჟირებიდან დაბრუნებული ქართველი ჟურნალისტები და რედაქტორები, როგორც წესი, მზა რეცეპტებით ხელდამშვენებულნი ბრუნდებოდნენ ხოლმე. მათ დაიზუთხეს, როგორ უნდა მომზადდეს ნიუსი, რეპორტაჟი, დაისწავლეს, რომ ჟურნალისტმა მხოლოდ მოდავე მხარეთა პოზიცია უნდა `დააფიქსიროს” (დაფიქსირება_თანამედროვე ჟურნალისტური ქართულის შედევრი…) და არავითარ შემთხვევაში არ გამოთქვას საკუთარი შეხედულება. ეს წესი ისე გულმოდგინებით დამკვიდრდა და ისეთ ხელშეუხებელ სიწმინდედ, ისეთ ტაბუდ იქცა, რომ საწყალი ჟურნალისტები მგონი საკუთარ ოჯახებშიც ვეღარ გამოთქვამენ საკუთარ აზრს და მხოლოდ ოჯახის წევრთა და ახლობელთა პოზიციებს `აფიქსირებენ”…

ჩვენს გაზეთებში ძალიან გვიან და ძნელად დამკვიდრდა ჟურნალისტიკის ის ჟანრი, რომელსაც უცხოეთში `ოფინიონს~, ანუ აზრს, შეხედულებას, პოზიციას უწოდებენ. თითქმის ვერ მოიკიდა ფეხი `ედიტორიალმა~, ანუ რედკოლეგიის პრინციპულმა პოზიციამ. მაგრამ თუ გაზეთები ასე თუ ისე რაღაცას ცდილობენ მაინც, ქართული ტელე-მედია პირწმინდად უაზრო და უტვინოა _ აბსოლუტურად არაინტელექტუალური, გონებრივ საწყისს მოკლებული, ელემენტარული განსჯის ვერშემძლე. ქართულმა ტელევიზიებმა რატომღაც იმთავითვე შორს დაიჭირეს ჟურნალისტიკის ანალიტიკური ჟანრებისგან, თუ არ ჩავთვლით, რა თქმა უნდა,დავით კიკალიშვილის ღრმააზროვან და რაღაც ხუთოსნურ-კომკავშირულად, ზედმეტად გამართულ-ტკბილმოუბარ-მონოლოგისტურ წიაღსვლებს რომელიმე აფრიკული სოფლის ყოველდღიური ცხოვრების თავისებურებების შესახებ… ანგარიშგასაწევია ინგა გროგოლიას ენერგიულ-შეუპოვარი მოძრაობები და ტონიც შეკითხვის დასმისას… სულ ამით ამოიწურება ქართული ტელე-მედიის ანალიტიკური როლი ჩვენი ქვეყნის ცხოვრებაში.

დღევანდელი ქართველი ჟურნალისტი არც რობერტ რედფორდის გმირს წააგავს ფილმიდან `კონკორდის სამი დღე” და არც ვლადიმერ ლისტიევსა თუ ვლადიმერ პოზნერს… მას არც მათთვის ნიშნეული კულტურული აურა მოსდგამს… ქართველი ჟურნალისტი ერთი საწყალი ნახევრად-გაუნათლებელი, თინეიჯერობის ასაკიდან ახლადგამოსული გოგოა, უფრო სწორად გოგუცუნა, რომელიც ყოველთვის ზედმიწევნით ზუსტად ასრულებს არხის მფლობელისა თუ პროდიუსერის რჩევებსა თუ ბრძანებებს. თუ საჭიროა, ხალისიანი და ენერგიულად მოქაქანე იქნება, ან სერიოზული, დაძაბული, უკომპრომისოდ მომზირალი… სწორედ ეს პატარა, დასაქოქი თოჯინები, და არავინ სხვა წარმოადგენენ დღეს ქართულ ჟურნალისტიკას.

ამ თოჯინების ვიწრო-მექანიცისტური, ბლაგვი ვითომ პროფესიონალიზმი ჩვენს თვალში ცვლის ნამდვილ პროფესიონალიზმს. ნამდვილი პროფესიონალიზმი არჩეულ სფეროში უმაღლესი მწვერვალების მიღწევას ნიშნავს. რომელმა ქართველმა ჟურნალისტმა მიაღწია უმაღლეს მწვერვალებს ჟურნალისტიკაში? რომელია ისეთი, ვინც თუნდაც ოდნავ მიუახლოვდა ნამდვილ მსოფლიო სტანდარტებს? _ არც ერთი… მე არ ვადანაშაულებ ჟურნალისტებს, რადგან ობიექტური მიზეზების გამო შეუძლებელია მათ რაიმე მწვერვალებს მიაღწიონ. მე ვადანაშაულებ მას-მედიის საშუალებათა მფლობელებს, რომლებიც განგებ არჩევენ იმ ასაკისა და გაქანების კადრებს, რომლებიც ვერაფერს მიაღწევენ. ყველა პროფესიას თავისი ასაკი აქვს. შეიძლება იყო ოცი წლის გენიალური ფეხბურთელი, მაგრამ ვერასოდეს ვერ იარსებებს ოცი წლის გემის კაპიტანი, და თუ იარსებებს, მისი გემი ჩაიძირება, რადგან კაპიტნობას ისეთი რთული და მრავალმხრივი გამოცდილება სჭირდება, რომელიც ოცი წლის ასაკში უბრალოდ ვერ გექნება… განა შემთხვევითია, რომ ყველა სერიოზული უცხოელი ჟურნალისტი ასაკოვანია, ქართველი ჟურნალისტების საშუალო ასაკი კი თინეიჯერულს ბევრად არ სცილდება? ჩემი აზრით უვიცობა, გაუნათლებლობა, გამოუცდელობა, არაპროფესიონალიზმი დღევანდელ საქართველოში ტოტალიტარიზმის იარაღია.
დღეს საქართველოში უამრავი ნიჭიერი, ჭკვიანი, შემოქმედებითი (დღევანდელი ენით `კრეატიული~) ადამიანი უმუშევარი დადის და დეპრესიას ებრძვის. და ვერავინ გაგვცემს პასუხს უბრალო კითხვაზე _ რატომ? რატომ უნდა იხრჩობდეს იაფფასიან არაყში განათლებული, იდეებით სავსე პროფესიონალი თავს, როცა ირგვლივ ამდენი ტელევიზია, რადიო და გაზეთია? პასუხი ერთადერთია _ იმიტომ, რომ ნიჭი, გონება, შემოქმედებითობა თავისთავად გულისხმობს თავისუფლების რაღაც ხარისხს. შინაგანი თავისუფლების გარეშე ადამიანი ამ უნარებს დიდად ვერ განივითარებს. ჩვენს მას-მედიას კი დღეს ყველაზე ნაკლებად თავისუფალი ინდივიდები ჭირდება, რადგან ისინი უსიტყვოდ არ აასრულებენ ყოველ შენს ულოგიკო, გაუმართლებელ კაპრიზს.

და აქ საქმეში პოლიტიკა შემოდის, მას კი ეკონომიკა მოსდევს. ჩვენი ტელევიზიები პირდაპირ ემორჩილებიან პოლიტიკოსებს, ან მათ ორეულებს, რომელთაც უმაღლესი ძალაუფლება ეკონომიკურად აკონტროლებს. საქართველოში ჯერაც არ მოშლილა მანკიერი ეკონომიკური სისტემა, რომლის წყალობითაც ნებისმიერ ორგანიზაციას შეგიძლია დამალული გადასახადები `აღმოუჩინო” და ერთ დღეში დახურო. ამას დამოუკიდებელი სასამართლოს არარსებობასაც თუ დავუმატებთ, ყველაფერი ნათელი გახდება, და ესეც ბანალურობაა, თანაც უკვე გულისარევამდე ნაცნობი, მაგრამ სანამ ეს ბანალური პრობლემები არ მოგვარდება, მანამდე ჩვენი სახლი თავდაყირა იდგება და მუდამ წაქცევის ზღვარზე იქნება. მანამდე უნიჭო გაიმარჯვებს ნიჭიერებაზე, უგუნურება _ გონიერებაზე, ბლაგვი სირეგვნე _ შემოქმედებაზე, ტყუილი _ სიმართლეზე.

და ამის შემდეგ ჩვენ ვამბობთ, რომ საბჭოთა კავშირს თავი დავაღწიეთ? ნურას უკაცრავად _ ბელადები და ტირანები არსად წასულან, ისინი ჩვენში არიან დღესაც, უბრალოდ დაპატარავდნენ მონსტრუოზული გენსეკების ნაცვლად ტელევიზიის უწყინარი დირექტორების სახე მიიღეს, ბლანჟეები გაიკეთეს და `თანამედროვე~ ტერმინებით ლაპარაკი ისწავლეს. არც პოლიტიკური სისტემა შეცვლილა და სიტყვის თავისუფლებაც არ დამდგარა, ეს ყველაფერი ილუზიაა, პრიმიტივების მოსატყუებელი. საბჭოთა სისტემას საქართველოში მხოლოდ მექანიზმი გაურთულდა _ თუ ადრე პირდაპირ, უხეშად იკრძალებოდა თავისუფალი აზრი, ახლა ის შეფარვით, უტყუარად მომუშავე, თითქმის უხილავი შინაგანი მექანიზმების მეშვეობით იხშობა. ობივატელს გაუკვირდება _ ჩვენში ხომ უკვე `ყველაფრის თქმა შეიძლება~? ხომ არავინ ახშობს ოპოზიციას? საქმეც ამაშია _ მე არ მითქვამს, რომ საქართველოში პოლიტიკური აზრი იკრძალება. მე ვთქი, რომ თავისუფალ აზრს ადევს ტაბუ… თავისუფალი აზრი სულაც არ ნიშნავს პოლიტიკურ აზრს. პირიქით, არსთა შინაგანი კანონზომიერების მიხედვით ის სწორედ რომ არაპოლიტიკური უნდა იყოს. პოლიტიკოსები ერთმანეთს დაჭერობანას და დახუჭობანას ეთამაშებიან _ ოპოზიცია და მთავრობა უფრო მეტადაა დაფარული ეკონომიკური კავშირებით ერთმანეთზე გადაჯაჭვული, ვიდრე ჩვენ შეუიარაღებელი თვალით ჩანს… პოლიტიკოსები ყოველთვის იმდენს ამბობენ და ისე ამბობენ, რომ არც სხვისი შამფური დაწვან ზომაზე მეტად და არც მასზე წამოცმული თავიანთი მწვადის ნაჭრები… ესეც არ იყოს, პოლიტიკოსები ყველაზე უნიჭო, განუვითარებელი, ყველაზე გონებაშეზღუდული და პრიმიტიული ხალხია ამქვეყნად. რა უნდა მოიტანოს მათი აზრის თავისუფლებამ? ეს იგივეა, რომ საგიჟეთიდან პირდაპირი ჩართვები ვაკეთოთ და გვეგონოს, რომ სიბრძნეს დავუთმეთ ასპარეზი… დღეს თავისუფალი აზრის ჩახშობა იმაში გამოიხატება, რომ ქართველი ჟურნალისტი გამყიდველურად ნეიტრალურ-უსახურია, რომ არაპოლიტიკური, საღი აზრი _ არც ხალხისგან, და არც ინდივიდებისგან წამოსული _ არ ჭაჭანებს არსად; იმაში, რომ უნიჭობა, უსახურობა ჩაგრავს შემოქმედებითობას (შემოქმედება ხომ აზროვნების ფორმაა…). დღევანდელი ქართული მას-მედიით თუ გავიცნობთ საქართველოს, შთაბეჭდილება დაგვრჩება რომ ეს კატასტროფულად გაუნათლებელი, უნიჭო და უშინაარსო ნაციაა. თუკი პრეტენზია გვაქვს უფრო მეტზე, მაშინ უნდა ვაღიაროთ, რომ ქართული მას-მედია არაადეკვატურია და ჩვენს განვითარებას, ჩვენს თვალსაწიერსა და ინტერესებს ვერ ასახავს.
რეალობის მასმედიური აღქმა ბევრად უფრო პრიმიტიულია, ვიდრე თუნდაც ყველაზე გამოყრუებული გლეხის. როგორც იცით, რეალობა არასოდეს არაა ერთგანზომილებიანი, მარტივი. ყოველ მოვლენას სხვადასხვა კუთხიდან სჭირდება დანახვა. იმისათვის, რომ აღქმა ასე თუ ისე სრულფასოვანი, სრული იყოს, მრავალმხრივი ხედვა აუცილებელია, ისევე როგორც, საფუძვლიანი ანალიზი, სინთეზი… მაგალითად როცა ვამბობთ, რომ რუსეთი ბოროტებაა, იმიტომ, რომ დაგვბომბა და ამ აზრს უპირობოდ იზიარებს მინისტრი, მუშა, ინტელიგენტი და ჟურნალისტიც, ეს არა მხოლოდ იმას ნიშნავს, რომ ჩვენი აღქმა ცალმხრივი, პრიმიტიული და ტენდენციურია, არამედ იმასაც, რომ ჩვენ ძალიან შორს ვართ იმისგან, რასაც ქვია აზროვნების აქტი. ჩვენ რომ ვაზროვნებდეთ, შევეცდებოდით მაინც, ამ ყველაფრისთვის შეგვეხედა  მსოფლიო გეოპოლიტიკის, მეტაისტორიის ჭრილში, ინტელექტუალურ, სულიერ სიბრტყეზე და ა.შ. როდესაც ინფორმაცია შენგან თავისთავად მოითხოვს პოზიციას, შენ ტოტალიტარიზმის მსხვერპლი ხარ და არა ტელემაყურებელი…
და ყველაზე სამწუხარო ის არის, რომ თვით მაყურებელიც ტირანია. ის იმისთვის კი არ ისმენს ახალ ამბებს, რომ ინფორმაცია მიიღოს განსჯისათვის, არამედ იმისთვის, რომ თავისი აზრების `ოფიციალური~ დადასტურება მიიღოს. ამის მიხედვით არჩევს ის ტელეარხებს _ იმ არხებს უყურებს, რომლებიც მის აკვიატებულ შეხედულებებს იმეორებენ… და მას-მედიაც, თავისი ძველთაძველი ბუნების შესაბამისად, `ხალხის დაკვეთას ასრულებს~… აქედან წარმოიქმნება რაღაც უცნაური, სექტანტური დაჯგუფებები საზოგადოებაში. ყოველი ასეთი დაჯგუფება მაყურებლებისა და ჟურნალისტების ფარული ალიანსის შედეგია. დღეს საქართველოში ორი ასეთი დაჯგუფებაა: ოპოზიციონერული და `პოზიციონერული~ (ესეც დღევენდელი Hჟურნალისტური ქართულის მორიგი შედევრი…). ორივე დაჯგუფება, თავის მაყურებლიან-ჟურნალისტიანად დარწმუნებულია, რომ მართალია და რეალობას ობიექტურად ხედავს, რომ მეორე მხარე ბოროტებაა, და ამიტომ სრული უფლება აქვს, დაუნდობლად გაუსწორდეს ფიზიკურად, რა თქმა უნდა თავის მაყურებლიან-ჟურნალისტიანად… ორივე მხარეს თავისი ტელევიზიები აქვს, რა თქმა უნდა, `ობიექტური~… აი, სადამდე მიგვიყვანა ყველაზე ჩვეულებრივი, `ბანალური~, უბრალო პრინციპების იგნორირებამ…
და კიდევ ერთი პატარა დეტალი, რომელიც წესით არც პატარაა და არც დეტალია, მაგრამ ჩვენს ხელში სწორედ დეტალად, თანაც სრულიად გამოუსადეგარ და ხელისშემშლელ დეტალად იქცა… მე ვიცნობ ერთ ჰიპერ-პროფესიონალ ჟურნალისტს, უზარმაზარი ცოდნისა და გამოცდილების პატრონს. ის ხშირად ჩნდება ამა თუ იმ ტელეარხისა თუ გაზეთის სათავეში, მაგრამ ერთ-ორ თვეზე მეტს არსად არ აჩერებენ. მისი დაწუნების მიზეზი მისი არაპროფესიონალიზმი არ გახლავთ (პროფესიონალიზმს მას ვერ დაუწუნებ). მიზეზი ერთი პატარა დეტალია, სახელად პატიოსნება…
ყოველი სახლის შენება საძირკვლიდან იწყება…

სექსი და ივერთ მხარე

ლევან რამიშვილი

ყველა ერი დედამიწაზე მეტ-ნაკლები სექსუალური თავისუფლებით გამოირჩევა. ამ მხრივ, ალბათ ვერავინ შეედრება ბრაზილიელებს, ფრანგებს და შვედებს. ალბათ შეგიმჩნევიათ, რომ ქართველები განსაკუთრებულად არასექსუალური ხალხი ვართ. ის, რაც რუსისთვის, ბალტიისპირელისთვის, გერმანელისთვის, ინგლისელისთვის ჩვეულებრივი ამბავია, ჩვენთვის შეიძლება ლოყების ჩამოხოკვისა და ცხვირ-პირის ჩამოსისხლიანების მიზეზი გახდეს.
თუ 18 წლის ნებისმიერი ეროვნების გოგონა თავისუფლად ეძლევა სიყვარულს მისივე ასაკის ბიჭთან და თან იმაზე კი არ ფიქრობს, რას იფიქრებენ დედა, მამა, ბიძა და ბიძაშვილ-მამიდაშვილები, ქართველი გოგო დღესაც კი, XXI საუკუნეში ამის უფლებას თავს ვერაფრით მისცემს (ყოველ შემთხვევაში აშკარად და დაუფარავად). ჩვენში დღესაც კი საყოველთაო დაგმობას იმსახურებს ქმარს გაშორებული ან დაქვრივებული ქალი, რომელიც `საყვარელს იჩენს~. ასეთი ქალი ავტომატურად `ბოზია~. ამიტომ მარტოდ დარჩენილ ქალს ერთადერთი გზა აქვს _ ხელმეორედ გათხოვდეს, ანუ ოფიციალურად, ნოტარიალურად დაიმტკიცოს საყვარელ კაცთან ალერსის უფლება. ამას რა უჭირს _ რა მნიშვნელობა აქვს, რომელ ქაღალდში რა ეწერება, მაგრამ პრობლემები არც აქ მთავრდება. საქმე ისაა, ქართველი კაცების უმრავლესობას `განათხოვარ~ ქალთან საქმის დაჭერის ისე ეშინია და ისე გაურბის მას, როგორც როგორც შავ ჭირს და ხოლერას… რა თქმა უნდა, ხელმეორედ გათხოვების შემთხვევები არის, მაგრამ კაცების მხრიდან საერთო განწყობა მაინც არსებობს.

საერთოდ აღარაფერს ვამბობ ე.წ. `თავისუფალ სექსზე~, როცა ორი ადამიანი ხვდება ერთმანეთს და ჯერ სიყვარულს მიეცემა და მხოლოდ მერე, დიდი ხნის შემდეგ იწყებს (თუ საერთოდ იწყებს) ფიქრს ბეჭდებზე და ბიუროებზე, პირშიბოლოკგაჩრილი გოჭების თავებზე და დასაპატიჟებელ-გამოსატოვებელ ხალხზე, შემოსავლებ-გასავლებზე, ვალდებულებებზე და ათასგვარ ასეთ მოსაწყენ რუტინაზე…
მოკლედ რა ბევრი მტკიცება უნდა, რომ ჩვენში სექსი დღემდე, XXI საუკუნეშიც კი ტაბუდადებული და აკრძალული რამ არის. შეიძლება ბევრი ქართველი ძალიანაც `აღვირახსნილად~ ცხოვრობს, მაგრამ სხვა რამეზე მაქვს საუბარი _ ჩვენთან სექსი ტაბუირებულია, როგორც მოვლენა _ ის არ არის აღიარებული და მიღებული საზოგადოების მიერ, როგორც ცხოვრების ჯანმრთელი და ბუნებრივი ნაწილი. ზუსტად ასევე, ბევრი მაჰმადიანი შეიძლება ჩუმჩუმად ძალიან ბევრსაც სვამდეს, მაგრამ ალკოჰოლი მაჰმადიანობის მიერ მაინც უარყოფილია.
მსმელი მაჰმადიანების არ იყოს, ამ ქვეყანაზე ბევრი გულთა (და სხვა ინტიმურ ადგილთა) მპყრობელი, `გროზნი იობარი~, ნამდვილი სექს-გიგანტი ქართველი მამაკაცი დადის. ბუნებრივ მოთხოვნილებებს ისინი ადრე დიდ რუსეთში იკმაყოფილებდნენ. სასაცილოა _ საჭირო იყო 2 000 კილომეტრის გავლა იმისთვის, რომ გაგეკეთებინა ის, რასაც ნებისმიერი ცოცხალი არსება, მწერებით დაწყებული და ბეჰემოთებით დამთავრებული, მაქსიმუმ ათი, ჰა-ჰა ასი მეტრის რადიუსში ახერხებს. ერთი ისღა დაგვრჩენოდა, საპირფარეშოში ავსტრალიაში ან ფიჯის კუნძულებზე გვეარა…
თუმცა ასე იყო თუ ისე, იმ `ავადსახსენებელ~ დროშიც კი `ცოცხალ~ ქალთან საქმის დაჭერის შესაძლებლობა მაინც არსებობდა. დღეს რუსეთი თითქოს უკრაინამ შეცვალა, მაგრამ ეკონომიკური სიდუხჭირის გამო ფართო მასებს იქ გამგზავრების შესაძლებლობა არა აქვთ და ორ ქვეყანას შორის ეს სექსუალური კავშირი ჯერ-ჯერობით ბიზნესმენებისა და პოლიტიკოსების, ანუ პრივილეგირებული ჯგუფების დონეზეა გაიყინული.
მოკლედ ცუდ დღეში არიან ქართველი კაცები, მაგრამ მათზე უარეს დღეში მაინც ქართველი ქალები იყვნენ და არიან. მათთვის, ისევე როგორც დედამიწის სხვა ყველაზე ჩამორჩენილ, მკაცრად ასკეტურ-პურიტანულ ზონებში მცხოვრები ქალებისთვის, სექსი უბრალოდ აკრძალულია. რა თქმა უნდა, აქ არ იგულისხმება ცოლ-ქმარს შორის `კანონით ნებადართული~ სექსი, რომელიც ფსიქოლოგიური, ფიზიოლოგიური და სხვა ფაქტორების გამო ქორწინებიდან რამოდენიმე წელიწადში როგორც წესი ისეთ ფორმებს იღებს, რომ ქართული ჭიდაობა უფრო ეთქმის, ვიდრე სექსი, ან მით უფრო _ სიყვარული…

როგორც ხედავთ, აქ უკვე შემოვიდა ახალი მოქმედი პირი _ კანონი. პირი, რომელიც სულაც არ არის პირი, რადგან არც პირი აქვს და არც ცხვირი, მოკლედ არავინაც არ არის, მაგრამ მიუხედავად ამისა, თითოეული ჩვენგანის ცხოვრებაში მაინც დიდ როლს თამაშობს, დიდს კი არა და უზარმაზარს, უმეტეს შემთხვევებში კი ჩვენს ბედსაც კი მთლიანად ის წყვეტს. მაგრამ ეს მოქმედი პირი, კანონი მაინც დიდი არაფერი არაა, `პაიკია~ სხვა მოთამაშესთან, ნამდვილ `დედოფალთან~, თუ გნებავთ, `მეფესთან~ შედარებით. ამ ყველგანმყოფ, ყოვლისმპყრობელ და ყოვლისშემძლე მოქმედ პირს ჩვენს შინაგან და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ეწოდება `დაუწერლი კანონი~. აი ის კი ნამდვილი მბრძანებელია სრულიად საქართველოისა. მას თავის დროზე მეფეებიც კი ემორჩილებოდნენ, დღეს კი ჩვენ ვართ გაგებული მის ფერხთქვეშ, ვითაარცა ჭეშმარიტი პოლის ტილო.
მაგრამ თუ კანონს რაღაც ლოგიკა მაინც აქვს და მის უკან ვინმე ასე თუ ისე გონიერი არსება მაინც დგას, `დაუწერელ კანონს~ არავითარი ლოგიკა არა აქვს და მის უკან არავინ არ დგას _ არც გონიერი და არც უგუნური. მისი ერთადერთი `ლოგიკა~ გამოიხატება ფრთიან ფრაზებში: `ასეა~, `ასე უთქვამთ~, `წესია~, `ათადან და ბაბადან ასე ყოფილა~, `ჩვენს წინაპრებს ასე უთქვამთ~… მაგრამ თუ იცით, ვინ არიან ეს `წინაპრები~? ვინ და… არავინ. ახლავე აგიხსნით: `დაუწერელი კანონის~ მოქმედების მექანიზმი ასეთია _ ის ზეპირად გადადის ერთი ადამიანიდან მეორეზე, თაობიდან თაობაზე, დროთა განმავლობაში იცვლება და ამ ცვლილებაში შეიძლება ისეთი ფორმებიც მიიღოს, წინაპრებს რომ არც დასიზმრებიათ, მაგრამ მაინც ყოველთვის ამბობენ, `წინაპრებს უთქვამთ~ ასეო… მოკლედ, რომ ჩავეძიოთ და უკუმიმართულებით დროში გავყვეთ, უსასრულოდ ვივლით, ჩვენი `ძირძველი ტრადიციების~, დაუწერელი კანონების ავტორებს კი ვერასოდეს მივაგნებთ. შეიძლება მივაგნოთ ერთ ვინმე ნახევარადამიანს, ან სულაც ორანგუტანს, ბოლოს და ბოლოს მითიური `ათა და ბაბაც~ შეიძლება გამოვჩხრიკოთ სადმე მილიონი წლის წინ ჩვენს ერამდე, მაგრამ მისი კანონები ჩვენისაგან ძალიან განსხვავებული იქნება.

მიუხედავად ამისა, თითქმის ყველა ქართველი თავის ბედს, მთელს თავის ცხოვრებას ბოლომდე ბრმად ანდობს ამ `ათადან და ბაბადან~ მომავალ `ტრადიციებს~, იმას რაც `ოდითგანვე წესი ყოფილა~ და ამით ძირშივე კლავს თავის ორიგინალურობას, განუმეორებლობას, პიროვნულობას, თავისუფლებას, სიცოცხლის უფლებას _ მოკლედ ყველაფერს, რაც ღმერთმა მისცა.
ამასთან ის არასოდეს სვამს კითხვებს. `ოდინდელი~ კოლექტიური აზრები, ცხოვრების მზა რეცეპტები და საერთოდ, კოლექტივის შიში ისე ღრმადაა ფესვგამდგარი ქართველში, რომ ლოგიკური კითხვები მის ქვეცნობიერამდეც კი ვერ აღწევენ, არათუ ცნობიერამდე. მას არ უჩნდება მაგალითად კითხვა _ თუკი, ვთქვათ, ქორწინებამდე სექსი `ქართული ტრადიცია~ და `ჩვენი ცხოვრების წესია~, მაშინ რაღა არის წაწლობა ან სწორფერობა?
ესეც ხომ სექსის ნაირსახეობაა თუ ეს `ჩვენი~ აღარ არის?
ან როდის მერე აღარ არის?
ან თუ ქორწინების გარეთ სექსი უსაშინლესი ცოდვაა, მაშინ რატომ ვასწავლით ჩვენს ბავშვებს, რომ დადებითი, ლამის იდეალური გმირია ავთანდილი?

ან რატომაა, რომ `ღალატი~ კაცისთვისაც და ქალისთვისაც ერთნაირ დანაშაულად მიგვაჩნია, მაგრამ მიუხედავად ამისა, კაცებს ბევრად უფრო ნაკლებად ვკიცხავთ ამისთვის, ბევრად უფრო ვპატიობთ, ვიდრე ქალებს? რატომ? მაინტერესებს თუ აქვს ამაზე ვინმეს პასუხი. არ არის ეს ორმაგი სტანდარტი?
ან რატომ და საიდან გაჩნდა ასეთი ორმაგი, მატყუარა მორალი?
ქართველს ეს ეცოდინებოდა, თანამედროვე მეცნიერების _ ფსიქოლოგების, ფილოსოფოსების, სოციოლოგების, სექსოლოგების და სხვათა ტიტანურ შრომებს რომ იცნობდეს, მაგრამ ის მათ არ იცნობს, რადგან არაფრით ინტერესდება. ამის გამო მთელმა XX საუკუნემ მას ისე ჩაუარა, ყურიც არ შეუბერტყია. სამწუხაროდ, ფაქტიურად მთელი მსოფლიო ცივილიზაცია თავისი განმანათლებლობით, რაციონალიზმით, ფროიდიზმ-ნეოფროიდიზმით თუ სექსუალური რევოლუციით, მთელი თავისი ნიცშეებითა თუ ფრომებით, თავისი ლენონებითა და ჯიმი ხენდრიქსებით ქართველისთვის რაღაც უცხო და გაუგებარ ჩინურ ენად დარჩა. სამწუხაროდ საქართველოს მსოფლიოსთან, თანამედროვე ცივილიზაციასთან ზიარება `ევრორემონტის~ დონეს არ გაცდენია…
დღეს ბევრი ქართველი `ევრორემონტიან~ ბინაში ცხოვრობს (ან მასზე ოცნებობს) და ჯიპით დადის, მაგრამ სინამდვილეში ის ისევ ურემზე ზის და შუასაუკუნეობრივ წყვდიადში იმყოფება. ამის ყველაზე აშკარა მაგალითი სწორედ მისი სექსისადმი ველური, ჩამორჩენილი დამოკიდებულებაა.
სექსისადმი დამოკიდებულება იგივე ადამიანისადმი დამოკიდებულებაა. როდესაც მიგაჩნია, რომ უფლება გაქვს და შეგიძლია ვინმეს (დას, ბიძაშვილს, ცოლს, ქმარს…) ვინმესთან ურთიერთობა აუკრძალო, ან ამისთვის გაკიცხო ან დაადანაშაულო, ამით შენ მას არ აღიარებ, როგორც ადამიანს და საერთოდ როგორც ცოცხალ არსებას, რადგან ცოცხალი არსების თვისება ბუნებრივი თავისუფლებაა, ადამიანისთვის კი თავისუფლება შეგნებული არჩევანია (რომლის უფლება მას, როგორც ამბობენ, თვით ღმერთმაც კი მისცა). სწორედ ეს ფასეულება _ თავისუფლება არის თანამედროვე ცივილიზაციის ერთადერთი უპირობოდ აღიარებული ფასეულობა.

ქართველი კი ზის თავის ურემზე და ათასგვარ აბდაუბდაზე ფიქრობს _ მასონებზე და ეკუმენიზმზე, იმაზე, თუ რა თქვა ერთმა პოლიტიკოსმა _ ღობეყორეგლეჯიაშვილმა მეორეზე _ ჯამჭურჭელმტვრევიაშვილზე…
მაგრამ მოდით ქართველ ქალებს დავუბრუნდეთ _ ჩემი პირადი დაკვირვებით ისინი ასექსუალურები არიან. მათი გამოხედვა, მიხვრა-მოხვრა, მანერები ასექსუალურია. ამ დასკვნამდე ხანგრძლივი დაკვირვების შემდეგ მივედი და შემიძლია ათიდან ცხრა შემთხვევაში გავარჩიო ქართველი ქალის ფოტო არაქართველისაგან. არა ნაკვთებით და თმის ფერით, არამედ გამოხედვით _ ასექსუალური, ჩამქრალი, უსიცოცხლო გამოხედვით. არაქართველ ქალებს (და ამ შემთხვევაში ეროვნებას მნიშვნელობა არა აქვს) აქვთ `რაღაც~, რასაც ქართველი ქალები პირწმინდად არიან მოკლებული. ეს `რაღაც~ არის ქალის ბუნებრივი სექსუალურობა, შეუნიღბავ-გადაუმალავი სილაღე, სინაზე და სირბილე (რომელიც ასევე სექსუალურია და ქალური სექსუალურობის ნაწილია), კიდევ რაღაც კეკლუცი `სითავხედის~ მსგავსი… ძნელია ასეთი რამეების ზუსტად თქმა…
ეს ყველაფერი ქართველ ქალებს არა აქვთ ან თუ აქვთ, ძალიან სუსტად მბჟუტავი, ისე მკრთალად და უღიმღამოდ, რომ გინდ ყოფილა, გინდ არა. ქართველ ქალებში ჩამქრალია რაღაც სხივი, სწორედ ის სხივი, რომელიც ასე ქალურია და რომელიც ქალში მთავარია… ქართველი ქალები რაღაც საბრალო, შეშინებულ, მექანიკურ თოჯინებს მაგონებენ.
ქართველი ქალის თვალებში ყოველთვის ამოიკითხავთ რაღაც გაკიცხვას, რაღაც უთქმელ კონფლიქტს მასსა და იმას შორის, რაც შეიძლება კაცსა და ქალს შორის წარმოიშვას და რაღა თქმა უნდა ბუნებრივია, რომ წარმოიშვას…
მოკლედ ქართველ ქალში თითქმის ვერასოდეს შენიშნავთ იმას, რასაც სექსუალურობა ქვია, რადგან სექსუალურობა არც კარგი ტან-ფეხია და არც სექსუალურად ჩაცმა. სექსუალურობა ადამიანის ბუნებრივი თვისება და მდგომარეობაა ან მისი უარყოფაა მდგომარეობა, რომელსაც ვერ დამალავ.

მინდა სწორად გამიგოთ _ ასეთი მწარე ასექსუალურობა რომ არ მომწონს, ეს არ ნიშნავს, რომ ჩემი იდეალი რაღაც უზრდელი, უცერემონიო და აულაგმავად თავაშვებული ქალია _ აი ისეთი, უნახავები და გოიმები `კრუტოი~-ს რომ ეძახიან. არა, სულაც არა. ეს მეორე უკიდურესობაა, რომელიც, სხვათაშორის იმათ ემართებათ, ვინც მთელი ცხოვრება შებოჭილ-ჩახშობილი იყო და მექანიკურად `განთავისულფდა~.
უბრალოდ იმის თქმა მინდა, რომ ასექსუალურობაში გადასული შებოჭილობა სიმახინჯეა. ამას თქვენ თვითონვე შეამჩნევთ, თუ ბუნებრივ, ლაღ, თავისუფალ და ასექსუალურ ქალებს (ან მათ ფოტოებს) ერთმანეთს შეადარებთ. სიმახინჯეა თუნდაც იმიტომ, რომ მახინჯი _ ანტიადამიანური და მონური ფილოსოფიის შედეგია. მაგრამ უფრო მთავარი სხვა რამეა _ ყველა ასაკს თავისი თვისებები აქვს. და ეს თვისებები მხოლოდ იმ ასაკშია ლამაზი, რომელსაც ახასიათებს. სხვა ასაკში ის ნამდვილ სიმახინჯედ იქცევა ხოლმე. მაგალითად საშინელი სანახავია, როცა ოთხმოცდაათი წლის ბებო კეკლუცობს და იპრანჭება… ასექსუალურობა ბავშვობის და მოხუცებულობის თვისებაა და ამ ორ შემთხვევაში თავისთავად ულამაზესი რამ არის, მაგრამ ასექსუალური ქალი საშინელებაა _ მისგან რაღაც პირქუში, რუხი, უხეში იმპულსები მოდის. იმიტომ, რომ არ მოდის ის იმპულსები, რაც უნდა მოდიოდეს. და ამას ვერაფერი ვერ უშველის, ვერავითარი სულიერი განცდები და ფსიქოლოგიური წიაღსვლები; ვერაფერი, გარდა ჯანმრთელი, `მამა-პაპური~ სექსისა, ანუ იმისა, რასაც ფსიქოლოგები `ხასიათის სტრუქტურის ცვლილებას~ უწოდებენ.

ამ ყველაფერს რომ ვამბობ, ქართველი ქალების დაკნინება სულაც არ მინდა. უბრალოდ ვამბობ იმას, რასაც ვხედავ და

 თუ არ ვცდები, მგონი ამის მიზეზიც ვიცი _ ქართული საზოგადოება სხვაზე მეტად, მეტისმეტად მკაცრია ქალის მიმართ, მეტისმეტად პურიტანული.
ფაქტია _ მსოფლიოში დიდი ხანია უკვე მოხდა ის, რასაც სექსუალურ რევოლუციას უწოდებენ, საქართველოში კი ეს ჯერაც არ მომხდარა. მსოფლიოში დღეს სულ სხვანაირად, სხვა პრინციპებით ცხოვრობენ, საქართველოში _ სხვანაირად. მსოფლიო ვითარდება და წინ მიდის საკუთარი თავის, საკუთარი ბუნების შეცნობის გზაზე, საქართველო დგას.

გარდა იმისა, რომ მეტისმეტად მკაცრები და პურიტანები ვართ, ჩვენს თავს კიდევ სხვა რაღაც ხდება, რაღაც ისეთი, რაც შეიძლება მხოლოდ ჩვენთვისაა დამახასიათებელი, ან რაც მხოლოდ ჩვენ `მოვახერხეთ~ ამ ხარისხით და მასშტაბებით. ეს `რაღაც~ არის საკრალიზაცია. თანაც საკრალიზაცია ამ სიტყვის არასაკრალური მნიშვნელობით… ანუ როცა რაღაცის `გაწმინდანება~ ხდება, თუმცა არა რელიგიური მნიშვნელობით, ანუ მიუხედავად გაწმინდანებისა,  ნივთი თუ მოვლენა მაინც არ უკავშირდება რაიმე მიღმიერს, ტრანსცენდენტულს და კვლავ ამქვეყნიური, `სვეცკი~ ცნობიერების ფარგლებში რჩება.
ჩვენს ცნობიერებაში საკრალიზებულია დედა (დედაბოძი, დედამიწა, დედამთილი:)…)
საკრალიზებულია ასევე მამა, ბიძა, დეიდა, მამიდა, ბიცოლა, ბიძაშვილ-მამიდაშვილები და საერთოდ _ ცნება `ნათესაობა~.
საკრალიზებულია ცნება `სამშობლო~, საქართველო, ივერთ მხარე…
საკრალიზებულია ზოგჯერ `დედაქალაქი~, `ჩემი სოფელი~ და `ჩემი უბანიც~ კი…
საკრალიზებულია მეზობლობა, `მოყვარეობა~ და რა ვიცი, რა აღარ…
საერთოდ, როცა ამდენი რამეა საკრალიზებული, როგორც ჩანს ტვინი ავტო-საკრალიზაციის რეჟიმში გადადის და განურჩევლად ყველაფრის საკრალიზაციას ახდენს _ რადიოს, ტელევიზორის, აფხაზეთის დაბრუნების…
ყველაფერი ზემოთჩამოთვლილი ქართველის ცნობიერებაში `წმინდაა~ _ რაღაც ამაღლებული და მყარად ხელშეუხებელი. ამაში თავისთავად ალბათ არაფერია ცუდი, მაგრამ როცა შენს ცნობიერებაში სექსი ასევე მყარად `უწმინდური~ და `ბინძურია~, მაშინ შეუძლებელია ეს ორი _ საკრალიზებული და დესაკრალიზებული, გაწმინდანებული და გაუწმინდურებული პოლუსი შენი ტვინის უჯრედებში ერთმანეთს არ შეეჯახონ. ამ შეჯახების შედეგად ქალი ან ასექსუალური ხდება (რადგან შეუძლებელია შეინარჩუნო იოტისოდენა სექსუალურობაც კი, როცა ყოველ მოსახვევში ამდენი `საკრალური~ რამე და ვინმე გეფეთება…) ან… გაბოზდეს _ ანუ ერთბაშად თავიდან მოიშოროს ყველაფერი `წმინდათაწმინდა~ და მიეცეს `უწმინდურობით~ ტკბობას…

თუ შეგიმჩნევიათ, რომ ყველა ქართველი `ბოზი~ თავს იმართლებს _ აქაო და გამიჭირდაო, ძმაოო, თორემ კი არ დამვიწყებია, ვისი გორისა ვაარო… ერთ ჩემს მეგობარს უცხოეთის ერთ ბორდელში უთხრეს, ქართველი გოგო გვყავსო. კაცს ქართველი (არც ქალი და არც კაცი) ხუთი წელი არ ენახა (მაშინ ძალიან ცოტა ქართველი იყო უცხოეთში), ჰოდა თხოვა `მამაშას:)~, შემახვედრეო. იმ ქართველმა გოგომ უარი თქვა. რამოდენიმე თვე უარზე იყო `თანამემამულესთან~ შეხვედრაზე. ბოლოს გატყდა, მაგრამ პირველივე, რაც უთხრა, ეს იყო _ ბოზი არ გეგონო, უბრალოდ გამიჭირდაო…

სხვათა შორის გერმანელი, ჰოლანდიელი თუ აფრიკელი კოლეგებისგან განსხვავებით ქართველი `ბოზებიც~ ასექსუალურები არიან. უცხოეთში მამაკაცისთვის სიამოვნების მინიჭება ხელოვნების რანგშია აყვანილი. ამ საქმით დაკავებული ქალები უამრავ ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურ ნიუანსს ფლობენ, რომ კაცმა უფრო დიდი და ღრმა სიამოვნება მიიღოს. გაიხსენეთ თუნდაც ინდოელი `დევადასი~ ან იაპონელი `გეიშა~. თუმცა ამ მხრივ ევროპელებმაც დიდ წარმატებებს მიაღწიეს. აქ მთავარი ისაა, რომ ყველაფრის კეთება შეიძლება შენი საქმის და ადამიანის სიყვარულით… ეს კი მხოლოდ მაშინაა შესაძლებელი, როცა იცი, რომ შენს საქმეში არაფერია ცუდი, დასაძრახი, ბილწი, მრუში, საზიზღარი, გულისამრევი, განკიცხვის ღირსი, ქოქოლადასაყრელი…

მეძავობა რომ ყველაზე სამარცხვინო პროფესიად ითვლება, ეს პირველ რიგში იმის ბრალია, რომ ადამიანებს სექსი, როგორც ასეთი, მიაჩნიათ სიბინძურედ. მაგრამ მოდით ერთი წამით დავუშვათ, რომ ეს ასე არ არის. რაღა რჩება მეძავობის წინააღმდეგ? ალბათ ის, რომ ასეთ ინტიმურ და ფაქიზ საქმეში ფული არ უნდა აიღო. თუმცა ჩვენ არ განვიკითხავთ არც პოეტებს და არც მუსიკოსებს იმისთვის, რომ თავისი ინტიმური გრძნობები გამოხატეს და ამაში ფულიც აიღეს. ნამდვილი ხელოვანი, რა თქმა უნდა, ფულს იღებს, რადგან სხვანაირად ის შიმშილით მოკვდებოდა და ვერაფერს შექმნიდა, მაგრამ თავის შედევრებს ის ფულისთვის კი არ ქმნის, არამედ იმისთვის, რომ არ შეუძლია, არ შექმნას. ერთი სიტყვით წერა მისთვის მოწოდებაა, ფული კი მხოლოდ გვერდითი ეფექტი _ აუცილებელი, მაგრამ მაინც არა _ მთავარი. იგივე შეგვიძლია ვთქვათ მეძავზეც, რომელიც თავისი საქმეს სიყვარულით აკეთებს, ანუ რომლისთვისაც ეს საქმე მოწოდებაა. შეიძლება იფიქროთ, რომ ასეთი რამ შეუძლებელია, მაგრამ ცდებით _ თუ ფსიქოლოგებსა და სტატისტიკურ კვლევებს დავეყრდნობით, აღმოვაჩენთ, რომ მეძავების უმეტესობას თავისი ნებით აირჩია ეს პროფესია და მოსწონს იგი. ზოგადად ანგარების მომენტი თუ არ მოგვწონთ, ისიც ვიკითხოთ, რომელი ცოლი გაუჩერდებოდა ქმარს, მას რომ ამქვეყნად არაფერი ებადოს…

ამის წამკითხავი თავგამოდებული პურიტანი მძვინვარებით აივსება. ის ასეთ აზრებს ვერც კი დაუშვებს, რადგან ურჩევნია ასე იყოს _ ადამიანებმა თავისი საქმე ზიზღით აკეთონ, თვითონაც უბედურები იყვნენ და სხვებსაც მხოლოდ იმედგახცუება მოუტანონ და ზიზღი მოჰგვარონ, ოღონდ მას თავისი `სიმართლის~ სწამდეს. ამ შემთხვევაში `აზროვნება~ მხოლოდ თავდაცვის საშუალებაა და მეტი არაფერი.

ქართველი ბოზებიც, პურიტანული ზიზღით ავსილები, ჯერჯერობით `აჰა, ჩავიხადე, დროზე მორჩი~-ს პრინციპით მოქმედებენ. ალბათ მიხვდით, რატომაც _ მათ ეზიზღებათ ის, რასაც აკეთებენ, ისიც, ვისთანაც აკეთებენ და თავისი თავიც. ეზიზღებათ, იმიტომ, რომ სექსი მათთვისაც ბილწი, მრუში, საზიზღარი, გულისამრევია… ისინიც ჩვენებურები არიან, ჩვენნაირები, `ჩვენი დები…~ განგებ შეგაპარეთ ეს სიტყვა _ ვინმეს წარმოგიდგენიათ, `ბოზის~ მიმართ იხმაროთ ფრაზა `ჩემო დაიკო~, რომელიც ასე გიყვართ? თქვენ ხომ `ბოზები~ გეზიზღებათ! ამ შემთხვევაში თამამად მოგმართავთ ყველა ქართველს, კაცსაც და ქალსაც, რადგან ვიცი, რომ ამ საკითხში ყველანი თანხმდებით (და ვერაფრით ვერ გამოვიყენებ პირველ პირს…) _ `ბოზები~ ყველას გეზიზღებათ. არ გძულთ, არამედ სწორედ რომ გეზიზღებათ _ არა გადატანითი მნიშვნელობით, არამედ ფიზიკურად, ფიზიოლოგიურად _ გეზიზღებათ. ისინი თქვენში ზიზღს იწვევენ. შეიძლება თქვათ, რომ არ ერჩით, ან გეცოდებათ, მაგრამ ეს არაფერს არ ცვლის, რადგან ამით მხოლოდ თქვენს `კეთილშობილებას~ უსვამთ ხაზს და ამტკიცებთ, რომ ისეთი მიმტევებელნი ბრძანდებით, რომ არ ერჩით იმასაც კი, (`ც კი~ აქ მთავარია…), ვინც ასეთი საზიზღარია. თქვენ ყველაზე საშინელ კოშმარშიც კი არ მოგლანდებიათ, რომ რომლემე `ბოზი~ შეიძლება თქვენი `ახლობელი~ (კიდევ ერთი საკრალიზებული ფენომენი) აღმოჩნდეს. ეს თქვენ ვერ წარმოგიდგენიათ, იმიტომ, რომ `ბოზი~ თქვენთვის ადამიანი არ არის. ადამიანი კი არა, ღორი რომ ღორია (კვლავ თქვენს წარმოდგენაში), იმის ფასიც კი არ გააჩნია _ `ბოზი~ თქვენთვის რაღაც (და არა ვიღაც…) მდაბალი და ბინძური არებაა, რომელზეც ფიქრიც კი არ ღირს. ის სადღაც თავისთვის არსებობს თავის `სიბინძურეში~ და ამ `სიბინძურის~ გარდა არაფერი არ გააჩნია _ არც წარსული და არც მომავალი, არც ფიქრი, არც გრძნობები, არც ოცნება, არც ტკივილი და სიხარული… მეძავებისადმი ზიზღი ააშკარავებს ქრისტიანული კაცთმოყვარების აბსოლუტურ ფარისევლობას და სიყალბეს, რადგან არცერთ ქრისტიანს არ შეუძლია საკუთარი თავი მეძავზე მაღლა არ დააყენოს _ სულ ოდნავ მაინც მაღლა…

და თუ გიფიქრიათ, რატომ ხართ ასეთი აზრის მათზე _ იმიტომ რომ გეშინიათ. გეშინიათ იმ `სიბინძურის~, რომელიც თქვენი აზრით მათშია, და რომელიც (ფიქრიც კი გზარავთ) _ შეიძლება თქვენშიც იყოს… დარომლის სახელიცაა სექსი.
უი, უი, უი! ღმერთმა დაგიფაროთ, ქართველო, `წესიერო~, `პატიოსანო~ ქალებო! თქვენ, `მანდილოსნებო~, არაფერი ადამიანური რომ არ გეკადრებათ! თქვენ _ ცაში რომ აგიყვანეს ამ იდიოტმა ქართველმა კაცებმა და იმდენი ხოტბა რომ გასხეს, რომ თქვენც დაგაჯერეს და თვითონაც დაიჯერეს, რომ `წმინდა~ ხართ _ `დაიკოები~, და `ჩვენი ახლობლის დაიკოები~! თქვენ, ცაში რომ ხართ გამოკიდებულები, ღრუბელზე რომ ზიხართ საშინლად მოწყენილები და უბედურები… და ასე ზეზეულად რომ ხმებით და არც მიწისა ხართ, არც ცისა, რადგან ვინც `მიწისა~ არ ყოფილა, ის ვერც `ცისა~ გახდება. კანონზომიერებაა ასეთი…

ასე დავამთავრებდი, მაგრამ ძალიან მინდა გითხრათ, რომ ძალიან მეცოდება ყველა, ვინც ასე ცხოვრობს, ვისაც ეშინია. თქვენ _ ვინც არ იცით, რომ ისიც, რისიც თქვენ გეშინიათ, წმინდაა (ბრჭყალების გარეშე), ნამდვილად წმინდაა, რადგან ისიც ღმერთმა შექმნა, შექმნა თქვენთან ერთად და თქვენში. და იმისთვის კი არ შეუქმნია, რომ ებრძოლოთ და დაამარცხოთ (უფრო სწორად მუდამ დამარცხებულნი იყოთ, რადგან ბუნებას ვერ დაამარცხებ), არამედ იმისთვის, რომ მისით იცხოვროთ და მასთან ერთად ბედნიერად იცუროთ, მანამდე, სანამ არ ამოიწურება და ბედნიერ, კეთილ სიბერეში არ შეაბიჯებთ. ასე რომ არ იყოს, ღმერთი არ შექმნიდა მას ასე ძლიერს და დაუმარცხებელს. მაჩვენეთ ადამიანი, რომელმაც სექსი დაამარცხა და თან ჭკუაზე არ შეირყა! შეიძლება მაჩვენოთ სულ სამი-ოთხი კაცი რამოდენიმე მილიარდიდან! მე კი გაჩვენებთ ფსიქოლოგებს და ფსიქიატრებს, რომლებიც გაჩვენებენ მისი უარყოფით და ჩახშობით დაავადებულ და შეშლილ მილიონობით (შეიძლება მილიარდობითაც) კაცს და ქალს.
ძალიან მინდა გითხრათ, რომ საშიშია საკუთარ ბუნებასთან თამაში, რადგან თქვენ ბუნების, ანუ ღმერთის ნაწილი ხართ, ღმერთი კი კამათელს არ აგორებს…
მინდა ვინმე სადმე ლაპარაკობდეს ასეთ სერიოზულ საკითხებზე, მაგრამ ღობეგლეჯიაშვილს განცხადება დღესაც გაუკეთებია და აბა ვინ მოიცლის სხვა უმნიშვნელო რამისთვის…

ბათუმი – ქათქათა ფესტივალის ქალაქი

ნია ქურთიშვილი

ბათუმმა წელს საავტორო კინოს საერთაშორისო ფესტივალს (BIAFF) მეოთხედ უმასპინძლა. 21-დან 28 სექტემბრამდე ქალაქი მსოფლიოს უკვე კარგად ნაცნობი და დამწყები რეჟისორებით, მსახიობებით, პროდიუსერებით, ჟურნალისტებით და ხელოვნების გულშემატკივრებით იყო სავსე.

ფესტივალი ყოველწლიურად უფრო და უფრო იხვეწება და ვითარდება. ემატება ახალი სექციები. ფესტივალის ორგანიზატორები ბათუმის ხელოვანთა სახლი “არგანი” და მისი დამფუძნებელები, ფესტივალის დირექტორი გიორგი გოგიბერიძე და მარკეტინგის მენეჯერი ზვიად ელიზიანი არიან. მათვე ეკუთვნით ფესტივალის დაარსების იდეაც. ეს ორი ადამიანი და კიდევ რამდენიმე მათი მეგობარი, მთელი წლის გამავლობაში მუშაობენ პროექტის დახვეწასა და გამრავაფეროვნებაზე:
“ფესტივალის ერთ-ერთი მთავარი მიზანი კინოს პოპულარიზაციაა. ფესტივალზე უცხოეთიდან ბევრი საინტერესო ადამიანი ჩამოდის, რეჟისორები, პროსიუსერები, მსახიობები. პუბლიკისთვისა და ქართველი ხელოვანი ადამიანებითვისაც საინტერესოა მათთან შეხვვედრა, აზრის გაცვლა, კითხვების დასმა. იდეაში გვაქვს ასევე ფესტივალის ფარგლებში მასტერკლასების და ვორქშოფების დაგეგმვაც.
ფესტივალის პროგრამას ჩვენ, ჩვენი უცხოელი მეგობრების დახარებით მთელი წლის განმავლობაში ვამუშავებთ.” – ამბობს ელიზიანი.

საფესტივალო პროგრამა წელს რამდენიმე სექციისაგან შედგებოდა: მხატვრული და დოკუმენტური საკონკურსო ფილმები, ახალგაზრდა კინორეჟისორების კონკურსი, აბრეშუმის გზის ქვეყნების სექცია, ჟიურის წევრების ფილმები, რეტროსპექტივები ან ოსტატების კოლექცია. ბრიტფესტი (ქართულ ბრიტანული კულტურის პლატფორმა).

კინოჩვენებები ბათუმის კინოთეატრ თბილისში გაიხსნა ჰოლანდიელი რეჟისორის იოს სტელინგის ფილმით “დუშკა”. რეჟისორს მრავალი საერთაშორისო და ეროვნული ჯილდო აქვს მიღებული, მისი პირველი მხატვრული ფილმი კანის კინოფესტივალზე იყო წარმოდგენილი 1997 წელს. წელს კი სტელინგი ბათუმის კონოფესტივალზე ჟიურის თავჯდომარე იყო. მასთან ერთად ჟიურის წევრები იყვნენ: ქართველი რეჟისორი ნანა ჯორჯაძე, ერთადერთი ქართული ოსკარზე წარდგენილი ფილმის “შეყვარებული კულინარის” რეჟისორი; მანიჯე ჰეკმატი – ირანული კინოს წამყვანი ფიგურა, ბოჟდარ მანოვი – ბულგარეთის ეროვნული კინოცენტრის საბჭოს წევრი და კინოხელოვნების აკადემიის კინომცოდნეობის დეპარტამენტის თავმჯდომარე, ალექსანდრე შპილიუკი – კინოს ექსპერტი უკრაინის კულტურის სამინისტროში და უკრაინის კინორეჟისორთა კავშირის წევრი.

ეს არის ინტელექტუალური კინოს ფესტივალი, აქ ისეთი ფილმებია ნაჩვენები, რომელსაც ვერც ტელევიზორში და ვერც სხვაგან კიდევ დიდხანს ვერ ნახავს ალბათ ქართველი მაყურებელი. ეს ის ფილმებია, რომლის შემდეგაც ფიქრობ, რომელიც შენ სულიერად გზრდის და ხსნის შენს გონებას.
პროგრამა იყო ძალიან სერიოზული. წარმოდგენილი იყო იმდენად საინტერესო და მაღალი დონის მხატვრული და დოკუმენტური ფილმები, რომ ჟიურის ძალინ გაგვიჭირდა პრიზების განაწილება. ბევრი დაჯილდოვების ღირსი ფილმი პრიზების სიმცირის გამო უპრიზოდ დაგვრჩა. ვფიქრობ, რომ ფესტივალს ძალიან დიიდ მომავალი აქვს – განაცხადა ნანა ჟორჯაძემ.
ფილმების ჩვენება დღის განმავლობაში რამოდენიმეჯერ კინოთეატრ “თბილისში” და ბათუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კინოდარბაზში იმართებოდა. პროგრამა მართლაც მრავალფეროვანი იყო. ნაჩვენები იქნა გერმანელი რეჟისორის ოზჩან ალპერის “შემოდგომა”, ავღანელი რეჟისორის სიდიქ ბარმაკის “ოპიუმის ომი”, ბულგარელი რეჟისორის ჯავორ გარდევის ‘კუპრი’, ქართველი რეჟისორის ზაზა ურუშაძის “სამი სახლი”, ფრანგი პერ ლომის “წერილები პრეზიდენტს”, ლევან კოღუაშვილის დოკუმენტური ფილმი “ქალები საქართველოდან”, პოლონელი რეჟისორის ქშიშტოფ ზანუსის “მთელი გუილთ” და სხვა ფილმები:

“ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ საერთაშორისო ფესტივალი ტარდება საქართველოში. წელს ამ ფესტივალს უკვე ეტყობა, რომ სერიოზულ ფესტივალად ყალიბდება, ძალიან საინტერესო ფილმებია ჩამოტანილი. ეს მეორე ფესტივალია ჩემი ფილმისთვის, მსოფლიო პრემიერა შედგა მონრეალის კონოფესტივალზე სულ ახლახანს, ორი კვირის წინ და იქიდან პირდაპირ ჩამოვედი ბათუმში,” – ამბობს ზაზა ურუშაძე.

ბათუმის კინოფესტივალის ერთ-ერთი განსაკუთრებული სტუმარი წელს ცნობილი პოლონელი რეჟისორი ქშიშტოფ ზანუსიც იყო. იგი წამყვანი ფიგურაა ევროპულ კინემატოგრაფიაში. მას 2007 წელს ბათუმის კინოფესტივალზე გადაეცა პრიზი მსოფლიო კინემატოგრაფიაში შეტანილი წვლილისთვის.

”ეს ფესტივალი ახალგაზრდაა, მაგრამ რასაც იღებს ამ ფესტივალიდან აქ შეკრებილი საზოგადოება,” –ამბობს ქშიშტოფ ზანუსი, ”ამას ეს პუბლიკა სხვაგან ვერ ნახავს. ასეთი ხასიათის ფესტივალს სხვაგან ვერ შეხვდებით. საავტორო ფილმების ფესტივალი ძალზე საინტერესო და იშვიათია. სხვაგან ვერცერთ სატელევიზიო არხზე ახალგაზრდები ვერ ნახავენ ფილმებს, რომლებიც ასე ახლოს და ღრმად იქნება მათ ბედთან და მათ ყოველდღიურობასთან. როდესაც 2 წლის წინ აქ ვიყავი ჩამოსული, მაშინ ეს ფესტივალი სულ 2 წლის იყო. მაშინ ვიფიქრე, რომ ამ ფესტივალს პუბლიკა არ ეყოლებოდა, მაგრამ წლევამდელმა ფესტივალმა ნათლად დაგვანახა რომ მისი არსებობა ახალგაზრდებისათვის აუცილებელია. ამ პუბლიკისთვის ნამდვილად ღირს, რომ ეს ფესტივალი ტარდებოდეს.

ფესტივალზე ქართველი რეჟისორის, მიხეილ კობახიძის ფილმების რეტროსპექტივაც იქნა წარმოდგენილი. რეჟისორი ამჟამად საფრანგეთში ცხოვრობს. ბათუმში ის სპეციალურად ფესტივალისთვის ჩამოვიდა. მოკლემეტრაჟიანი შავ-თეთრი ფილმი დიალოგები გარეშე – ეს ის სტილია რომლითაც მას იცნობენ. სწორედ ამ სტილის გამო მისი ფილმები უნივერსალურია – მას ერთნაირი სიამოვნებთია და ინტერესით უყურებდა დარბაზში მხდომი ქართველი და უცხოელი მაყურებელი.
“ეს ფეტივალი არის ძალიან საინტერესო, თბილი. დიდ ფეტივალებზე, მაგალითად, მოსკოვი მახსენდება, ვერც კი გრძნოობ რომ ფესტივალია. ქალაქში ხარ და მისამართიც არ იცი სად უნდა წახვიდე, რა ფილმი უნდა ნახო, ვინ უნდა გაიცნო ან ვინ უნდა გაგიცნოს. ყველაფერი კონცენტრირებულია. აქ ხალხი ერთმანეთს ხვდება, ერთად ზიან და უყრებენ ფილმებს. ამ მხრივ ეს ძალიან საინტერესოა, ასეთი კამერული ფესტივალი უფრო ამართლებს ვიდე რაღაცა დიდი მასშტაბების,”-ამბობს კობახიძე.

ფესტივალზე ნაჩვენები ფილმებიდან ყველაზე დიდი გამოხმაურება მსოფლიოში ცნობილი რეჟისორის, ლას ფონ ტრიერის გახმაურებული ფილმის, ”ანტიქრისტეს” ჩვენებას მოყვა. დარბაზი მთლიანად გაივსო. გაფრთხილებს მიუხედავად, ფილმზე დასწრებას ითხოვდნენ 18 წლამდე ასაკის მოზარდებიც. კინოკრიტიკოსმა გოგი გვახარიამ კი, რომელიც ამ დროს დარბაზში იმყოფებოდა, ფილმის დაწყებამდე ”სუსტი გულის პატრონებს” დარბაზის დატოვება ურჩია. თუმცა მისი რჩევა არავის გაუთვალისწინებია. ”ჰორორში” გადაღებულ, ეროტიკული სცენებით დატვირთულ ფილმს მაყურებელმა ბოლომდე ინტერესით უყურა.

ფესტივალი რვა დღის განმავლობაში გრძელდებოდა. რეჟისორები, მსახიობები, ფილმების პროდიუსერები, ჟურნალისტები ყოველდღიურად ჩამოდიოდნენ თბილისიდან და სხვადასხვა ქვეყნებიდან. იყვნენ ისეთებიც, ვისაც ფესტივალთან მხოლოდ ფილმების სიყვარული აკავშირებდა.

ქეთი კორძაძე პროფესიით ხელოვნებათმცოდნეა, მაგრამ ამჟამად ბანკში მუშაობს. ის ფესტივალზე წელს უკვე მესამედ ჩამოვიდა. ამბობს, რომ აქ ის თავს თვის სამყაროში გრძნობს.
“ფესტივალი ერთგვარად მივსებს იმ დანაკლისს, რაც ჩემში პროფესიასთან ჩამოშორებამ გამოიწვია. წლების განმავლობაში ვადევნებ თვალს და მიხარია, რომ ვხედავ როგორ ვითარდება და იხვეწება ყოველწლიურად, ყალიბდება ფილმების ყურების კულტურაც მაყურებელში,”-ამბობს კორძაძე.

ფესტივალი მერვე დღეს საზეიმოდ დაიხურა. დაჯილდოვების ცერემონიალი კინოთატრ თბილისიშივე გაიმართა. შოუს ელემენტებით გამდიდრებულ საღამოს წამყვანი, ფესტივალის ერთ-ერთი სპონსორის, ავიაკომპანია აირზენას საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსი, ნინო გიორგობიანი იყო. ნინო უკვე მეორე წელია ფესტივალის წამყვანია და უკვე მის სახედ იქცა.

“მე ძალიან მოხარული ვარ რომ ასეთი დონის ფესტივალის სახე ვარ და ძალიან მინდა რომ კიდევ უფრო და უფრო მეტი და მეტი წარმატება მოიპოვოს ფესტვალმა. შარშან, აგვისტოს ომის მოვალენების შემდეგ, კინოფესტივალის ჩატარების საკითხი ეჭვქვეშ დადგა. შესაძლებელი იყო, ბავრი სტუმარი არ ჩამოსულიყო, ჯერ კიდევ რთული და საშისი სიტუაცია იყო ჩვენს ქვეყანაში. მაშინ თქვეს ევროპელმა კოლეგებმა, რომ ჩვენ ყველაფრის მიუხედავად თქვენს გვერით ვდგავართ და ჩამოვალთ. მართლაც, სამოცამდე სტუმარი იყო ჩამოსული იმ სიტუაციაშიც კი. წელს ასზე მეტი სტუმარი ჩამოვიდა. ვთვლი, რომ ბათუმი ის ადგილია, საიდანაც შეიძლება საქართველო მათ ძალიან კარგად გაიცნონ.” განაცხადა ნინომ.

საპრიზო ადგილები კი შემდეგნაირად გადანაწილდა:

1. გრან პრი – ოპიუმის ომი, სიდიქ ბარმაკი, ავღანეთი 2008
2. საუკეთესო მხატვრული ფილმი – ნაკაწრი, მიხეილ როსა, პოლონეთ, 2008
3. საუკეთესო დოკუმენტური ფილმი – წერილები პრეზიდენტს, პეტრ ლომი, კანადა/საფრანგეთი, 2009
4. საუკეთესო რეჟისურა – ვასილ სიგარევი, ფილმისთვის “ბზრიალა”, რუსეთი, 2009
5. საუკეთესო მამაკაცის როლის შემსრულებელი – ფარვიზ პარასტუი აბდოლრეზა კაჰანის ფილმში “ოცი”, ირანი, 2009
6. საუკეთესო ქალის როლის შემსრულებელი – მეგი კობალაძე ალპერ ოზჩანის ფილმში “შემოდგომა”, თურქეთი/გერმანია, 2008
7. ჟიურის სპეციალური პრიზი – კუპრი, ჯავორ გარდევი, ბულგარეთი, 2008;
8. ჟიურის სპეციალური პრიზი – ქალები საქართველოდან, ლევან კოღუაშვილი, საქართველო, 2008

დამატებითი პრიზები
– პრიზი კინემატოგრაფიაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის (ქართველი კინორეჟისორისთვის) – მიხეილ კობახიძე
– პრიზი კინემატოგრაფიაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის (უცხოელი კინორეჟისორისთვის) – იოს სტელინგი (ჰოლანდია)
– დირექციის სპეციალური პრიზი – კინოწარმოების განვითარებისთვის – ვლოდიმერ ნიდერჰაუსი (პოლონეთი)

ახალგაზრდა კინორეჟისორების კონკურსის პრიზები

1. გრან პრი – ერთი დღე ათი დღის შემდეგ, ნარგეს აბიარი, ირანი, 2008
2. საუკეთესო მხატვრული ფილმი – რადგანაც არსებობს რაღაც, რაც არასდროს გვავიწყდება, ლუკას ფიგუროა, ესპანეთი, 2009
3. საუკეთესო რეჟისურა – ოპერის მომღერალი, ანგიესზა სმოჩზინსკა, პოლონეთი, 2009
4. ჟიურის სპეციალური პრიზი – ყვავილობა, ტესს ლოვენჰარდტი, ჰოლანდია, 2008
5. კინოსტუდია ”სანგუკოს” სპეციალური პრიზი ”ახალი ხედვა” – პირველი ფილმი, პანაჰ პანაჰი, ირანი, 2009

დაჯილდების ცერემონიალის შემდეგ ფესტივალი დახურულად გამოცხადდა და აუდიტორიას მომავალ წლამდე დაემშვიდობა.

BIAFF-ი წელს 130 000 დოლარი დაჯდა. ფესტივალის ოფიციალური პარტნიორი ბათუმის მერია და რამდენიმე კერძო კომპანიაა. ფესტივალის მარკეტინგის მენეჯერი, ზვიად ელიზიანი აცხადებს, რომ რეალურად ფესტივალის კარგად გეკეთებას, დაახლოებით ნახევარი მილიონი ლარი ჭირდება. მაგრამ ამ საქმეს დიდი სამეგობრო, ენთუზიაზმით, არასახელფასო შტატებით და მეგობრული კონტაქტებით აკეთებს და ამიტომაც გამოდის.

“ძალიან საპასუხისმგებლო საქმეა, მაგრამ მიზანი იმდენად მნიშვნელოვანია, რომ ძალღონეს არ ვიშურებთ და მაქსიმუმს ვაკეთებთ. ფესტივალი კინოს პოპულარიზაციის, ერებს შორის ურთიერთობისა და მეგობრობის განვითარების ეფექტური სშუალებაა. მოხარული ვარ, რომ ფესტივალი ყოველწლიურად ვითარდება, ძლიერდება, იზრდება მასშტაბები და მონაწილეთა რაოდენობა.” აღნიშნა ფესტივალის დირექტორმა გიორგი გოგიბერიძემ

მის საქართველო.იმედის დილა.შემორჩენილი რეფლექსები.

სილამაზის კონკურსი მის საქართველო, როგოროც ჩანს ჩვენი მაყურებლისთვის ნაკლებად აქტუალური ხდება. არც ერთმა ტელევიზიამ პირდაპირ ეთერში არ აჩვენა , წესით და რიგით წლის ყველაზე ლამაზი მოვლენა. შესაძლოა ამ ფაქტს აბსოლუტურად სხვა მიზეზები აქვს, მაგრამ ერთი რამ ცხადია, ბოლო რამდენიმე წელია მოქალაქეების უმრავლესობა აცრილია მის საქართველოს გოგონებზე. ირინა ონაშვილი ლამის კი არა და ერთადერთი გოგო იყო, რომელიც ყველაზე ნაკლებად მოექცა კრიტიკის ქარცეცხლში. აი დანარჩენები კი მიწასთან გაასწორეს. იმასაც კი ამბობენ, ია კიწმარიშვილი თავის მსგავს ქალებს არჩევსო… ეს კონკურსი მართლაც ძალიან სასარგებლოა ჩვენი ქვეყნისთვის…ეს ის ერთი ნეტარი დღეა, როცა მთელ ჩვენს დაგროვილ ღვარძლს უცბად ვანთხევთ ერთ გაღიმებულ გოგოზე, რომელიც ბედნიერია, რომ ყველაზე ლამაზი გახდა, ან ბედნიერია იმიტომ, რომ მანქანა მოიგო, ან ბედნიერია იმიტომ, რომ მის მსოფლიოზე გაემგზავრება და ბოლოს და ბოლოს იმიტომ, რომ ის უკვე პოპულარული ქალია, მას არაერთ შოუში მიიწვევენ, არაერთ ინტერვიუს ჩამოართმევენ და ა.შ… წარმატებების უსასრულო ჯაჭვი მთელი წელი გაგრძელდება. ჩვენ კი რამდენიმე დღეში დაგვავიწყდება, რომ არ მოგვეწონა, არა, საშინლად არ მოგვეწონა ახალი სილამაზის დედოფალი…და გავიღვიძებთ…
ერთ დღესაც გავიღვიძებთ და აღმოვაჩენთ, რომ ღამით ტელევიზორი ჩართული დაგვრჩა, დილით კი ორი შიშველი თუ ნახევრად შიშველი ქალი ცდილობს ყურადღების მიქცევას, ტელე იმედის ახალი დილის ანონსი. მათ ახალი სლოგანი აქვთ , ალბათ ეთერში დაგვიანებული გასვლა სლოგანზე ფიქრით იყო გამოწვეული. სავარაუდოდ სურდათ რაღაც ისეთი, რაც ჯერ არ ყოფილა (თვითონ თქვეს, ჩვენი დილა ძალიან ორიგინალურია და ასე ჩვენ ქვეყანაში ვერც ერთი არხი ვერ გაგაღვიძებთო), ხოდა მოიფიქრეს კიდეც….
გაიღვიძეთ ჩვენთან ერთად!…
რა მშვენიერია არა? მე რომ იდეის ავტორის ვიყო, ფრთიან ფრაზებში შევიტანდი ამ ჯერ უთქმელ და ჯერ უნახავ დილის სლოგანს….

არა, არც არაფერი…არც მე და არც ვინმე სხვა ყურადღებას არ მიაქცევდა მათ ახალ სლოგანს, მთელი ერთი საღამო მისი დაპიარებისთვის რომ არ მიეძღვნათ… ახალი დილა ახალი სლოგანით…გაიღვიძე ჩვენთან ერთად…

იჯექი რა შენთვის, მაინც არავინ გიყურებს და არავინ ინტერესდება შენით… მაინც ყველას კიდიხარ და რა გინდა? ჩვენი მის საქართველოსი არ იყოს, გინდა რომ ბევრი იცინონ შენზე?

მაგრამ რა გინდა თქვა…
დაცინვა ლამის ერთადერთი შემორჩენილი რეფლექსია ჩვენი საზოგადოების.

MGI STUDIO WWW.MGI.GE

MGI Studio 2001 წელს დაარსდა და წარმოადგენს ახალგაზრდა პროფესიონალთა ჯგუფს.
სტუდიასთან თანამშრომლობს 50-მდე პროფესიონალი ოპერატორი, ფოტოგრაფი, სცენარისტი, სარეკლამო მარკეტინგის კონსულტანტი,
საქორწილო ცერემონიების, სადღესასწაულო ცენტრების, პრეზენტაციების ფოტო და ვიდეო გადამღები ჯგუფები, ხმის ჩამწერი და სარეკლამო სტუდიები.
MGI Studio-ს სპეციფიკა თავიდანვე ერთი იყო – “აქ ყველაფერი შესაძლებელია”, რაც აისახება სერვისის მრავალფეროვნებაში
მომსახურებას გთავაზობთ სამომხმარებლო დონიდან ულტრათანამედროვე ხარისხის ფარგლებში.
ფასიც წარმოუდგენელი მინიმუმიდან იწყება რაციონალურ მაქსიმუმამდე.
ამჟამად სტუდია მუშაობს 4 ძირითადი მიმართულებით: ვიდეო, ფოტო, დიზაინი და პოლიგრაფია.

როცა გოგო ფანდურზე უკრავს, ანუ გარიგება კახურად

ეს იყო ძალიან ჩვეულებრივი სტუმრობა, ჩემს ძალიან ჩვეულებრივ ნათესავებთან. თუმცა საბოლოოდ მოვლენები ისე განვითარდა, რომ კინაღამ ცოლით და ნიშნობის ბეჭდით დავბრუნდი სახლში.

დედოფლისწყაროს რაიონში არის ერთი ჩვეულებრივი სოფელი, პირობითად სოფელი N-ი. მისთვის დამახასიათებელი ამბებით და მოსაწყენი ყოველდღიურობით. მისი მაცხოვრებლები კი ჩვეულებრივი კახელი გლეხები არიან.
მე “მარშუტკით” ვიმგზავრე, სადაც ერთობ პრივილეგირებული ადგილი (მძღოლის გვერდით) შემხვდა. როგორც წესი, ამ ადგილს დილიდანვე ჯავშნიან ხოლმე მძღოლის ნათესავები ან თანასოფლელები. “მარშუტკა” დაიძრა და მძღოლი მაგნიტოფონისკენ გაიწია. მალევე ყველასათვის კარგად ნაცნობი სიმღერების ნაკადი წამოვიდა. როცა სოფელს მივუახლოვდით, მძღოლმა ხელი წინ გაიშვირა და მკითხა:
-ხედავ ამ მთას?
-ვხედავ. ვუპასუხე მე.
-აბა მითხარი რას გაგონებს?!
-რავი, არაფერს.
-მწოლიარე ქალს არ გავს?
მე კიდევ ერთხელ გავხედე მთას, რომელზეც ის მელაპარაკებოდა.
-კი, მგონი გავს
ვუპასუხე მე, არადა წარმოდგენაც არ მქონდა, რომ სულ რაღაც რამდენიმე საათში, სიტყვა ქალის ხსენებაზე კონვულსიები დამეწყებოდა.
დაახლოებით ორი საათი ვიყავი გზაში. ნათესავები გარეთ მელოდნენ, მათსავე ჭიშკართან. მე ჩამოვედი “მარშუტკიდან”, მივესალმე და სახლში შევედით.
ეს არის ერთსართულიანი სახლი, დიდი ეზოთი და პატარა ბოსტანით.
როცა ერთმანეთის ამბები გამოვიკითხეთ და დარწმუნდნენ, რომ ყველანი ჯანმრთელები და ცოცხლები ვართ ოჯახში, დაიწყო შემდეგი ეტაპი, პურის ჭამის და ჩემი მომავლის გარჩევის ეტაპი. ოჯახის უფროსმა რამდენიმე კითხვა შემაპარა, იმასთან დაკავშირებით, ვაპირებ თუ არა დაოჯახებას და მყავს თუ არა საცოლე. მე ვუთარი, რომ საცოლე არ მყავს და შესაბამისად უახლოეს მომავალში არც დაოჯახებას ვაპირებ. შემდეგ მათ დაიწყეს საუბარი, თუ როგორ გაირყვნა ახალგაზრდობა ქალაქში და რამდენად ძნელია იქ ქალიშვილი გოგო იპოვნო, რომელზეც დაქორწინდები. ასე მივადექით მთავარ თემას, რამდენი პატიოსანი და კარგი გოგო დადის მათ სოფელში გაუთხოვარი, რომლებსაც შეძლებული მშობლები ჰყავთ. შეძლებული მშობლები ნიშნავს, რომ ისინი ფლობენ საქონელს, მიწებს და “ფირმა” მანქანას.
მათი თქმით, სოფლელი გოგოები კიდევ იმით ჯობიან ქალაქელ გოგოებს, რომ არიან კარგი მზარეულები და შრომა არ ეზარებათ. დილით მამლის ყივილზე იღვიძებენ და საქმის კეთებას იწყებენ. მე მაშინვე ქართული ფილმი “ქვევრი”გამახსენდა, სადაც ძალიან მსუქანი, კახელი ქალი, რომელიც სატვირთო მანქანას აწვება და რაც ყველაზე სასაცილოა ძრავს.
თუმცა სიტუაცია, რომელიც იქ დამხვდა ძალიან კომიკურია. საქმე იმაშია, რომ როცა ერთ კონკრეტულ ქვეყანაში, ან თუნდაც სოფელში მამაკაცები ქმნიან სტერეოტიპს, თუ როგორი უნდა იყოს ქალი, შესაბამისად ყველა ქალი ცდილობს გახდეს ამ სტერეოტიპის შესაბამისი, რადგან მათ გარშემო მხოლოდ ასეთი ქალები მოჰყავთ ცოლად და მხოლოდ ასეთები ითვლებიან წესიერ და ღირსეულ ადამიანებად, რომლებსაც “მომავალი” გააჩნიათ. მომავალი კი გულისხმობს გათხოვებას, შვილის გაჩენას და გემრიელი საჭმელების კეთებას. დანარჩენებს კი, რომლებიც ასე არ ცხოვრობენ, გამუდმებით ჭორავენ და ცივად და უხეშად ექცევიან. დანარჩენებში, იმ კატეგორიას ვგულისხმობ, რომლებსაც შუადღის თერთმეტ-თორმეტ საათამდე სძინავთ, მთელ დღეს სარკის წინ ატარებენ, “ამოღებულებს” იცვამენ და ბიჭებს ხელის გადახვევის უფლებას აძლევენ. ასეთები სოფელ N-ში არსებობენ და ამას მთელი სოფელი ტრაგედიად მიიჩნევს.
როგორც კი ჭამას მოვრჩით, ჭიშკარი გაიღო და ეზოში სარაფანაში და ჩუსტებში გამოწყობილი პუტკუნა გოგო გამოჩნდა. მას დიასახლისი მიეგება. აღმოჩნდა, რომ საცერის სათხოვნელად შემოიარა, რადგან “თავიანთი” მეზობელს ჰქონია გატანილი, არადა ძალიან სჭირდებოდა. მე მას შევხედე და დავიჭირე მისი მზერა, რომლითაც ის ჩემს შეთვალიერებას ცდილობდა. საცერი მისცეს და ის წავიდა. ეს ერთი შეხედვით ჩვეულებრივი სცენა, არ აღმოჩნდა ჩვეულებრივი. როგორც კი გოგო წავიდა, მე ოჯახის უფროსი მომიბრუნდა და მკითხა: “როგორი გოგო იყო, არ მოგეწონა?” მე თავდაპირველად ღიმილით შევხედე და მხრები ავიჩეჩე. რამდენიმე წუთში მან კითხვა ისევ გამიმეორა.
“რას იტყვი, ხო კარქი გოგო იყო?” “მშვენიერი გოგოა, რას ერჩი?!” ვუთხარი მე და ზუსტად მანდ დამერხა. ათ წუთში უკვე ყველაფერი ვიცოდი ამ გოგოზე და მის ოჯახზე. აღმოჩნდა, რომ ეს გოგო დედისერთაა და ბინა, სადაც ცხოვრობენ მას უნდა დარჩეს. მამამისს გადანახული აქვს ფული იმისთვის, რომ როცა გათხოვდება, თბილისში უყიდოს ბინა. ჰყავთ ოპელი, საქონელი. არის ოცდაორი წლის, დაამთავრა ქ. თელავში არსებული სახელმწიფო ინსტიტუტი. ეხერხება კერვა და გემრიელად ამზადებს. ესეც შენი სრული ჩV ფოტოს გარეშე. მე პირადად ჭურჭლის მრეცხავადაც არ დავიქირავებდი Aასეთ გოგოს, ქორწინებაზე, რომ აღარაფერი ვთქვათ. არადა, საუბარი სწორედ აქეთკენ მიჰყავდათ ჩემს ნათესავებს.
ამ საუბრის შემდეგ, ოჯახის უფროსი ცოტა ხნით გავიდა. თუმცა მალევე დაბრუნდა. მანქანა გარეთ გამოიყვანა და დამიძახა. მე მანქანაში ჩავჯექი. ის მაშინვე დაიძრა. ჩვენ სამი წრე სოფელს ისე დავარტყით, რომ ხმა არცერთს არ ამოგვიღია. ბოლოს მან მითხრა, რომ ერთ ოჯახში ვართ დაპატიჟებული და იქ მივდივართ. მე ვუთხარი, რომ საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს. ვინ იფიქრებდა, რომ საქმე აქამდე მივიდოდა.
ჩვენ ერთ-ერთ ჭიშკართან გავჩერდით. ეზოში შუახნის ცოლ-ქმარი გველოდებოდა, რომლებმაც სახლში შეგვიპატიჟეს. პირობითად ბ-ნი გ. და ქ-ნი ნ. სახლი ახალ შერემონტებულს ჰგავდა. ჩევენ ტახტზე დავსხედით. ქ-ნი ნ. სამზარეულოში გავიდა და ცარიელი თეფშებით დაბრუნდა. მას უკან მისი ქალიშვილი მოჰყვა დანა-ჩანგლებით ხელში. ეს ქალიშვილი არც მეტი არც ნაკლები იგივე გოგო იყო, რომელმაც დღეს საცერი ითხოვა ჩემი ნათესავებისგან. ამჯერად უკვე ”გამოსასვლელ” კაბაში გამოწყობილი, საფირმო კახური მაკიაჟით, რუმიანა, წენი და პომადა.
ბ-ნი გ. ისე მიყურებდა, სიმართლე გითხრათ, ცოტა შემეშინდა. არ ვიცოდი რაში გადაიზრდებოდა ეს სუფრა, რომელსაც საგულდაგულოდ ამზადებდნენ. ცოტა ხანში ქ-ნი ნ. მოგვიბრუნდა და გვითხრა, რომ შეგვიძლია დავსხდეთ და დავიწყოთ. დანარჩენი თანდათან დაგვეწევა. ჩვენ დავსხედით. დასაწყისი ისეთი იყო, როგორსაც ველოდი: მშვიდობა, ოჯახი, დედმამიშვილები, სალოცავები და ა.შ. შემდეგ ბ-ნი გ. წამოდგა და ჩემი სადღეგრძელო წამოიწყო, როგორც თბილისელი სტუმრის და კარგი ქართველის. ამ დროისთვის ქ-ნი ნ. და მისი ქალიშვილი უკვე სუფრასთან ისხდნენ. ახლადშემომატებულ საჭმელს ჯერ ისევ ორთქლი ასდიოდა. მე ავდექი და სამადლობელი მოვიხადე. ამის შემდეგ, ახალგაზრდების სადღეგრძელო დალიეს ჩემი და მათი ქალიშვილის თამადობით. მე უკვე მივხვდი საითაც მიდიოდა ეს ყველაფერი, თუმცა უკვე საკაიფოდ მთვრალი ვიყავი . ამის შემდეგ, ჩემი ნათესავი წამოდგა და ბ-ნ გ.-ს უთხრა, რომ დღეს მათ ქალიშვილს მოვკარი თვალი და ძალიან მომეწონა. მე ნათესავს ავხედე. ის სრული სერიოზულობით ამბობდა ამ სიტყვებს. შემდეგ ისიც დაამატა, რომ ჩვენი მოსვლის მთავარი მიზანი ისაა, რომ მე და მათმა ქალიშვილმა ერთმანეთი შევათვალიეროთ, გავიცნოთ და გადავწყვიტოთ გვინდა თუ არა ერთმანეთი. ეს სიტყვები, ზედმეტად ხმამაღალი და გაზვიადებული მომეჩვენა, მაგრამ გავატარე. მან ასევე მოუბოდიშა, რომ ამ წუთას ჩემი მშობლები აქ არ იმყოფებიან და ვერ მოვიდნენ. მათი ქალიშვილი თავდახრილი იჯდა და მსოფლიოში ყველაზე მორცხვი გოგოს “ობრაზს” ეძებდა. ამაზე ჩემი ნათესავები გამახსენდა, რომლებმაც გარიგებით შექმნეს ოჯახი. ალბათ მათი ცოლებიც, თავის დროზე ასე თავდახრილი და სახეგაწითლებულნი ისხდნენ. სამაგიეროდ ახლა მათ ქმრებს დანგრატი სჭირდებათ, დილით ლოგინიდან რომ აწიონ და ძროხის მოსაწველად გაუშვან ბოსელში.
ბ-ნი გ. ხან მე და ხან ჩემს ნათესავს უყურებდა. ამის შემდეგ ქ-ნი ნ. ალაპარაკდა:
“თუ მაგრეა საქმე, მოდი და დავტოვოთ ცოტა ხანს მარტონი, დაილაპარაკონ ერთმანეთის ამბები გამაიკითხონ და გადაწყვიტონ. თუ ბედია ხო კაი, თუ არა და ორივე თავის გზას ნახავს.”
ისინი ადგნენ და ოთახიდან გავიდნენ. მე მივხვდი, რომ სიტყვის თქმის შანსი ხელიდან გავუშვი. ახლა მხოლოდ ის დამრჩენოდა, რომ როგორმე სხვა დროისთვის გადამედო ეს ლაპარაკი. თუმცა, ჩემზე იქ არაფერი იყო დამოკიდებული, ისევე როგორც გოგოზე, რომელიც ჩემს წინ იჯდა და თავს არაფრის დიდებით არ სწევდა მაღლა. ხმა არ ამომიღია. ვიჯექი და ვუყურებდი, როგორ აწვალებდა ის თითებით კაბის ბოლოს. რამდენიმეწუთიანი დუმილის შემდეგ მომიბრუნდა და მკითხა:
-ყავა გინდა?
-არა! ვუპასუხე მე.
გამახსენდა ძალიან სასაცილო ამბავი, რომელიც ჩემმა მეგობარმა მომიყვა, რომელიც აჭარაში მოხდა. ოჯახის წევრები სარძლოს ოჯახს ესტუმრნენ “დასალაპარაკებლად”. როცა სახლში შევიდნენ გოგოს დედამ იკითხა, სასიძო რომელიაო. მათ უპასუხეს, სასიძო ვერ მოვიდაო. კი მაგრამ რათაო, იკითხეს ისევ გოგოსიანებმა. მანქანაში ადგილი აღარ იყოო, უპასუხეს მათ.”.
სანამ მე ათასი სასაცილო ისტორია მახსენდებოდა, ჩემს წინ ოცდაორი წლის მუტანტი იჯდა.ალბათ ოცნებობდა, როდის გავუკეთებდი ფართუკს და მთელი ცხოვრება მის ხარჩოს სუნით გაჟღენთილ თმებს ვიყნოსავდი.
რა გინდა რო ქნა? აქ გოგოსთან სახლში სტუმრობა მისი გაჟიმვის ტოლფასია. ამის მერე სოფელი მაქსიმუმ ორ თვეს გაცდის და მერე უკვე იწყებენ საუბარს იმაზე, რომ ბ-ნი გ.-ს სანაქებო ქალიშვილი მთხოვნელებმა დაიწუნეს.
-ნეტავ რატო?
-ეტყობა მიზეზი ქონდათ, თორე უმიეზოდ ხომ არ დაიწუნებდნენ?!
-მიდი გააფრთხილე ბიჭები, თუ ვინმეს თვალი ეჭირა მაგ გოგოზე, ახლოს აღარ გაეკარონ.
ცოტა ხანში მშობლები სახლში შემობრუნდნენ, მათთან ერთად ჩემი ნათესავიც. სუფრას შემოუსხდნენ და ჭიქებში ღვინო ჩამოასხეს. ყველამ იგრძნო, რომ ქალიშვილი უხასიათოდ იყო. ალბათ იმიტომ, რომ ჩვენი მომავალი შვილების სახელებზე არ ჩამოვუგდე საუბარი. ერთი სიტყვით, სიტუაცია მაგრად ჩაიხუთა. ბატონმა გ.-მ თვალებით რაღაც ანიშნა თავის “მზეთუნახავს”, ისიც მაშინვე ადგა და ოთახიდან გავიდა. ცოტა ხანში(რაც არ უნდა დაუჯერებლად მოგეჩვენოთ) ფანდურით ხელში დაბრუნდა, დაჯდა და დაიწყო სიმღერა. ძალიან დავიბენი. ვეღარ ვხვდებოდი რომელი ჩევენგანი უფრო ცუდ პონტში იყო. ვეღარ ვხვდებოდი ვინ იყო მსხვერპლი სინამდვილეში.
მე ძალიან მინდოდა ყველასთვის ყველაფერი ამეხსნა, მაგრამ ვერ ვხვდებოდი ეს როგორ უნდა გამეკეთებიანა.
“ბატანო გ. მე არ მინდა ცოლი, რომელიც ფანდურზე უკრავს. არ მინდა თუნდაც იმიტომ, რომ ის მინიმუმ ოთხმოც კილოს იწონის, მაშინ როცა მე ორმოცდათორმეტს არასდროს ავცდენილვარ. შეგიძლიათ მიწოდოთ ვირი, თავხედი, ხისთავიანი, მაგრამ მე ვერ დავქორწინდები თქვენს ქალიშვილზე, თუნდაც იმიტომ, რომ ოცდაორი წლის ასაკში, ის უკვე დედეკაცივით წელზე ხელებშემოდებული დადის. დიდი მადლობა შესანიშნავი ღვინო იყო.”
რა უნდა ავუხსნა ბატონ გ.-ს, რომელსაც ზუსტად ისეთი გარეგნობა აქვს, როგორითაც ბავშვობაში მაშინებდნენ ხოლმე. ზუსტად ეგეთ ტიპებზე მეუბნებოდა ხოლმე დედაჩემი, ჭამე ფია თორე იმ ძიას მუცელში ამუნია ჰყავს, ამოძვრება და შეგჭამსო. ახლა ეგეთ ძიასთან გაცილებით რეალური პრობლემა მქონდა. მე მისი შვილი არ მინდოდა ცოლად და საერთოდ ჩემი იდეა არ იყო მთელი ეს ამბავი. ჩემი ნათესავების აზრით ოცდაშვიდი წლის ასაკში აუცილებლად მენდომებოდა ცოლი, მე კიდევ ალბათ მორცხვი ვიქნებოდი და მათი დახმარება დამჭირდებოდა. თან სასურველი იქნებოდა თუ პატიოსანი სოფლელი გოგო შემხვდებოდა.
ამასობაში ისე დავთვერი, შემომთავაზეს ლოგინს გაგიშლით და მოისვენეო. ამ დროს მობილურმა დამირეკა.
-ალო!
-ნინო ვარ და რაღაც მინდა გითხრა.
-მითხარი, ვეუბნები მე.
-შეგიძლია აღარ ინერვიულო, აბორტი გავიკეთე.
ამბობს ის და ტელეფონს თიშავს. გარშემო ვიხედები. ყველაფერი გასაგებია. მათ ესმოდათ ნინოს სიტყვები. სახეები ხელებში აქვთ ჩარგული. შეიძლება იფიქრო, რომ ტირიან. თუმცა არ ტირიან. მე ვდგები და ვამბობ: “უკაცრავად, ტუალეტში გავალ.” ოთახის კარს ვაღებ და გრილი ნიავი მეცემა სახეში, რის შემდეგაც აღარაფერი მახსოვს.
მეორე დღეს ჩემმა ნათესავებმა. თავისი “კოლხოზნიკით” (რომელსაც ოპელის სიდენიები აქვს) ავტოსადგურში მიმიყვანეს. მათ გამომატანეს ყველი, რძე, კარტოფილი, კვერცხი, ტყემლის საწებელი,ხახვი და კიდევ ვინ იცის რა.
წამოსვლისას მე დავპირდი, რომ აუცილებლად ჩავიდოდი კიდევ მათთან და უფრო მეტ ხანს დავრჩებოდი. დავემშვიდობე და “მარშუტკაში” ავედი.

ადამიანებო, მოითხოვეთ!

რამდენიმე კვირის წინ, ჩემს ერთ კარგ ნაცნობს და ჩვენი ჟურნალის ავტორს, ირა ჭელიძეს შევხვდი… ბათუმიდან აღშფოთებული ჩამოვიდა…ამირანის ლიტერატურულ კაფეში შევხვდით ერთმანეთს და იმდენი ვილაპარაკეთ, რომ მთელი ერთი კოლოფი სიგარეტი ჩავცალე, საფერფლე გადავავსე და ნერვულად ვიყურებოდი აქეთ-იქით. ირამ თქვა, რომ თქვა, რომ ერი კვდება.
ის, რომ ჩვენ მარტო გართობის პარანოიკული სურვილით ვართ შეპრყობილი, ის რომ ყველაზე მეტად იუმორისტული სერიალები და გადაცემები გვიყვარს, ის,  რომ ქართული კინო ერთ დიდ მარაზმად გადაიქცა და უსასრულო და უკბილო ხუმრობებით გაძეძგილი ფილმებით შოულობს ფულს ამირანი და რუსთაველი, ის რომ ყველაზე პოპულარული რადიო არ დაიდარდოა, სადაც ყოველ დღე ქეიფისკენ, დროსტარებისკენ, გაუმარჯოს-გაგიმარჯოსკენ მოგიწოდებენ და სადაც სუპერ ჰიტებია დალიე და გაგიქრება დარდები, ჭირიმე, შენი ჭირიმე, გენაცვალე თითებში და ლალები დივლიდალალები.
ჩემი მარტივი დაკვირვებით, საქართველო როგორც მინიმუმ 50 წლით უკან არის თუ  თავს ამერიკას შევადარებთ. არადა მათ არც მრავალსაუკუნოვანი ისტორია აქვთ და არც რუსთაველი ჰყავთ. სამაგიეროდ ჰყავთ ფოლკნერი, ჩაკ პალანიკი, ალენ გინზბერგი, უიტმენი, კერუაკი, ჯოპლინი ჰყავთ და ჰენდრიქსი და ლუი და ელა და ჰარვი მილკი და მარტინ ლუტერ კინგი. როცა ამერიკა თავისუფალ სიყვარულზე იწყებდა ლაპარაკს, საქართველოში სექსი არ არსებობდა. ვიცი, როგორ არ ვიცი ახლა რასაც მეტყვით, მეც გეთანხმებით, საბჭოთა კავშირმა 70 წლით  ერთ ადგილას  გაგვაჩერა, მაგრამ ახლა ხომ არაფერი გვიშლის ხელს, ახლა ხომ ვართ თავისუფლები და დამოუკიდებლები, ახლა ხომ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ჩვენ ,ახალ თაობას, სულ სხვა ცხოვრება გვინდა, რომ ჩვენ გვინდა გვქოდეს არჩევანის თავისუფლება, რომ ჩვენ გვინდა თავად გადავწყვიტოთ რა არის ჩვენთვის ღირებული და ფასეული. მაგრამ არა! იმის ნაცვლად, რომ ახალი შევქმნათ, ჩვენ ისევ ხალხურ სიმღერებს ვმღერით. არა, არ გეგონოთ, რომ მე არ მომწონს ჩაკრულო, არ მომწონს შენ ხარ ვენახი და წინწყარო, მაგრამ ასეც არ შეიძლება, არ შეიძლება 15 წლის ბიჭს ან გოგოს უყვარდეს და გიჟდებოდეს იმაზე, რაზეც კაიფობს მისი ბაბუა ან ბაბუის ბაბუა, უბრალოდ არალოგიკურია. ეს უკვე ნაადრევი სიბერის ნიშანია, ერის სიბერის, რომელიც ვეღარ და ვეღარ გამოვიდა დიადი წარსულის და ფესვების და ნიჭიერების სინდრომიდან.
ბევრი რომ გავაგრძელო ირას სტატიას, ერის სიკვდილის სიმპტომების შესახებ ტელეგრაფის მესამე ნომერში იხილავთ, მანამდე კი  რა გითხრათ? გააპროტესტეთ ყველაფერი, რაც არ მოგწონთ, რაც გაღიზიანებთ, თქვით ის რაც გინდათ და მოითხოვეთ! მოითხოვეთ და მიიღებთ.
მოითხოვეთ თავისუფალი სიტყვის, გამოხატვის უფლება, მოითხოვეთ თავისუფალი მედია, გააპროტესტეთ პირველი არხი და იმედი და რუსთავი და გამორთეთ ტელევიზორები და შეაბრუნეთ ისინი ქუჩის მხარეს, ან საერთოდ გადაყარეთ ფანჯრებიდან,სახალხოდ დაყარეთ ძირს ყველა გაზეთი, რომელიც გატყუებთ, ჩაახშეთ რადიო, რომელიც გაბოლებთ, გათიშეთ, ყველაფერი გათიშეთ და მოითხოვეთ, ახალი და ნამდვილი, გულწრფელი და ჯანსაღი, თქვენი მოითხოვეთ, თქვენი თაობის, ჩვენი თაობის იდეალებით მოითხოვეთ.
მოითხოვეთ თანასწორუფლებიანობა, მოითხოვეთ რომ მიგიღონ ისეთი, როგორიც ხართ, ჰომოსექსუალი თუ ბუდისტი, სომეხი თუ ქურთი, ჩინელი თუ კორეელი, ემო თუ პანკი…მოითხოვეთ და მიიღებთ.

გამოცხადებული დანიშვნის ქრონიკა

წარმოიდგინეთ, რომ მთელი შრომისუნარიანი ცხოვრების მანძილზე სტაბილურად იხდით ფულს იმაში რაც თქვენი არ არის. არა და იცით, რომ თქვენია, მეტიც არამარტო თქვენია, არამედ, ეს რაღაც უნდა გართობდეთ, ფიქრისკენ გიბიძგებდეთ და საერთოდაც, თქვენს ინტერესებს გამოხატავდეს. და ამ დროს თქვენი არ არის. ფულს იხდით, მაგრამ არ არის. გაბრაზდით? კი, ძალიან. მეც. მაგრამ ეს არ არის რომელიმე გულარძნილი მწერლის ფანტაზიის ნაყოფი. ეს ჩვენი ყოველდღიური რეალობაა საზოგადოებრივ მაუწყებელთან მიმართებაში.
ამ არხს ჩვენ ვინახავთ. ის ხელფასი, რომელსაც ამ არხის ყოველი თანამშრომელი იღებს ჩვენი გადახდილია. და ჩვენ გვაქვს სრული მორალურ-ეკონომიკური უფლება, რომ პიველი არხი საზოგადოებრივი მაუწყებელი იყოს. თუ რას ნიშნავს ეს, ზაგადოებრივი მაუწყებლის შესახებ კანონშია გაწერილი. თუმცა მარტივად და მოკლედ რომ ვთქვათ, ეს არხი თვითოეულ ჩვენთაგანს მისთვის საინტერესოს, თავშესაქცევსა და მისაღებს უნდა სთავაზობდეს. კაი, ცდილობდეს მაინც. ანუ გამოხატავდეს საზოგადოების სხვადასხვა ფენის ინტერესს და ამ ინტერესს ამავდროულად აკმაყოფილებდეს. თუმცა ასე არ არის. მაგალითისთვის: საწმოიდგინეთ ‘ბიბისი”, რომელიც უცებ მაუწყებლობს იმას, რაც ბრიტანულ საზოგადოებას არ აინტერესებს. ვფიქრობ, რომ ძნელად წარმოიდგენთ. იქ, ამის შემდეგ, ვფიქრობ, სულ ცოტა “ბიბისის” გენდირექტორის, ალბათ, ძალიან მაგარ ავტომობილს ცეცხლი წაეკიდება.
და ეს იმიტომ ხდება, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი დღეს არ არის ტელევიზია. ის ვერშემდგარი პროპაგანდის იარაღია.

სექტორი

ეს ის თემაა, რომლის შესახებ საუბრისას არათუ სიტყვები არ მყოფნის, არამედ სიტყვების, ეპითეტების, შორისდებულებისა და სასვენი ნიშნების სიჭარბეს განვიცდი! და როგორც ვატყობ არამარტო მე. ყოველთვის თავშეკავებულად კორექტული ქალბატონი შორენა შავერდაშვილი, რომელიც, სამოქალაქო სექტორის სხვა წარმომადგენლებთან ერთად საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური დირექტორის დანიშვნის პროცესზე ზემოქმედებას ცდილობდა, ამ კეთილშობილური განზრახვის მოსალოდნელი და ნაწინასწარმეტყველი უშედეგობის შემდგომ დაგვპირდა, რომ შემოდგომიდან სრულიად სამოქალაქო საზოგადოება ყაზარმულ რეჟიმზე გადავა, რათა, სამეთვალყურეო საბჭოს არჩევნების დროს მსგავსი უმსგავსობა აღარ დაუშვას. მე ვფიქრობ, რომ კვლავაც უშედეგოდ. არა იმიტომ, რომ ეჭვი მეპარება სექტორის შემართებასა, თუ გულწრფელობაში, არამედ იმ მარტივი მიზეზით, რომ ყოველი მცდელობა ამ ეტაპზე დაგვიანებულია. სამოქალაქო საზოგადოება 2003 წლის ნოემბერში არ უნდა გამოსულიყო აღნიშნული ყაზარმებიდან, ვინაიდან აიღო ხელისუფლების ცვლისა და ქვეყნის სათავეებში კონკრეტული პოლიტიკური ჯგუფის მოყვანის პასუხისმგებლობა. და ამ პასუხისმგებლობით ამაყობდა კიდეც. თუმცა მერე იფიქრა, რომ საქმე გაკეთებულია და ნეტარებას მიეცა. ეს კი ყოველთვის სახიფათოა. შედეგმაც არ დააყოვნა. სამოქალაქო საზოგადოების პრაქტიკოსები
ხელისუფლებას შეერწყნენ და ასევე მიეცნენ ნეტარებას, ვინაიდან ძალაუფლებითა და შედეგად მიღებული მყარ ვალუტაში გამოხატული დივიდენტებით ტკობა რეალობის გრძნობას გიკარგავს, ხოლო რომანტიკოსებმა მცირე ხნის ნეტარების შემდეგ აღმოაჩინეს, რომ ბორტს მიღმა დარჩნენ. მათ ეს არ ესიამოვნათ, თუმცა მოტყუებული და მიტოვებული ქალიშვილის ინფანტილური პოზა არჩიეს და მოძალადისგან თვითდასჯა მოითხოვეს. მოძალადემ კი, თავი არ დაისაჯა, პირიქით ძალადობა თავდავიწყების რეჟიმში განაგძო.
მყარად მჯერა, რომ ვერავინ ვერ მოგიხმარს და ვერ მიგატოვებს (სერიული მანიაკის გარდა), თუ შენ ამის ნება არ მიეცი. ყველაზე თავზეხელაღებული დიქტატორული რეჟიმებიც კი ყალიბდება
მას შემდეგ, რაც საზოგადოება ამ რეჟიმის არსებობის შესაძლებლობას დაუშვებს. სამოქალაქო სექტორმა დაუშვა პოლიტელიტის თვითნებობა და ახლა, შეუზღუდავი ძალაუფლების მქონე პირებს გონზე მოსვლა და წესიერად მოქცევა მოვთხოვოთ, გულუბრყვილობაა.
რატომ უნდა შეიზღუდოს საკუთარი თავი და დაგითმოს მან, ვინც ეს (დათმობას ვგულისხმობ) საერთოდ არ იცის რა არის და დათმობების გარეშეც თავს შესანიშნავად გრძნობს? არ უნდა დაგითმოს. მეტიც _ არ ესმის რატომ უნდა დაგითმოს, როდესაც შენ უპასუხისმგებლო და ინფანტილური ხარ. არ დაიმსახურე და იმიტომ. კი, გეტყვის რომ გითმობს, დათმობების ტალღას გამოაცხადებს. ამერიკის შეერთებული შტატების ვიცე პრეზიდენტს ხატზე დაუფიცებს, რომ არათუ დათმობს ძალაუფლების ნაწილს, არამედ სიამოვნებით დათმობს. ამ დათმობების საჯაროდ განცხადების აქციებში, ამერიკულად რომ ვთქვათ, გადასახადებისგადამხდელთა ფულს დახარჯავს, კონცერტს სახელწოდებით “ვუმღეროთ დათმობებს” მოაწყობს, გახსნის განმუხურში კიდევ ერთ ბანაკს სახელად “დათმობები”, სახელმწიფო ღერბზე შეცვლის წარწერას და “ძალა ერთობაშია”-ს ნაცვლად “ძალა დათმობებშია” წააწერს,” თბილისი _ სოხუმი”-ს მიმართულებით მშენებარე ავტობანს “დათმობების გზა”-ს დაარქმევს, მერე კი საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორად გია ჭანტურიას დაგინიშნავს, რომელიც ახალ სეზონში აუცილებლად გადაცემას სახელწოდებით “საუბრები დათმობებზე” შემოგთავაზებს. და ეს ყოველივე იმიტომ, რომ სამყაროში უზენაესი წონასწორობის კანონი მიზეზ-შედეგობრივ კავშირს გულისხმობს: დაგითმობენ მაშინ, როდესაც დაიმსახურებ, ანუ ამ შემთხვევაში, ყაზარმებში არამარტო შეხვალ, არამედ გააცნობიერებ, რომ შესვლა ძალიან დაგაგვიანდა, აწი აღარ დაგავიანდება
და მანდ დარჩები.

მოგებული სეტი, წაგებული გეიმი

ამ ცხოვრებაში რამდენიმე რამ არ მესმის. გარდა იმისა, რომ არ მესმის, თუ როგორ მუშაობს ჩემი პერსონალური კომპიუტერი, რომელზეც აღნიშნულ წერილს ვბეჭდავ, კიდევ ერთი რამ უსაზღვროდ მაკვირვებს: კერძოდ, მე თუ ვხვდები, რომ თუ გსურს კიდევ ერთი პროპაგანდის იარაღი გქონდეს, ამისთვის, სულ ცოტა, აუცილებელია, რომ ეს პროპაგანდის იარაღი ზემოქმედებდეს მათზე, ვიზეც ნადირობ, რატომ არ ესმის და ვერ ხვდება ამას საკუთრივ მონადირე?!
საქმე ის არის, რომ არდათმობების ჭრილში, რომლებზეც უკვე ვისაუბრე, ნათელი იყო, რომ გია ჭანტურიას გარდა დირექტორის პოსტზე არავის მიუშვებდნენ. სხვისი მოსვლა საზოგადოებრივი
მაუწყებლის ხელიდან გასხლტომას გულისხმობდა, და ამიტომაც სხვა, თუნდაც ზედმიწევნით პრინციპული (ბატონ ზვიად ქორიძეზე მაქვს ეჭვი) ან იდეალურად ნეიტრალური (სერიალების გადაღების მოსურნე ბატონი გიორგი კაჭარავა) ფიგურის ამ არხზე
არსებობა თავისთავად გამოირიცხა. თუ რატომ “გაუშვეს” ყუბანეიშვილი, ამაზე მოგვიანებით, ახლა, კი, რატომ დანიშნეს. ეს იყო იდეალური პერსონა: კორუფციისკენ საკმაოდ მიდრეკილი,
აქედან გამომდინარე, ადვილად კონტროლირებადი და სატელევიზიო სპეციფიკის მცოდნე. იკვლებოდა ორი კურდღელი: ის, დავესესხები მმართველს, არ გააჩმახებდა, და “ყურებად” პროდუქტს დადებდა. არხისკენ მაყურებლის მიზიდვით კი გაიზრდებოდა ამ არხის საზოგადოებაზე ზემოქმედების და შესაბამისად კონტროლის ძალაც. ამ უკანასკნელის თვალსაზრისით ყოველივე კარგად აეწყო. დირექტორი აბსოლუტურად და აგრესიულად მორჩილებდა, თუმცა ვერც მაუწყებლობის ახალი სეზონის ვარდისფრით მოხიბლა მაყურებელი და ვერც “ცხოვრება მშენიერიას” დეკლარირებით. არხს როგორც არ ვუყურებდით, ისევე არ ვუყურეთ. ალბათ იმიტომ, რომ არ მოხდა თვითიდენტიფიკაცია. ვერც მოხდებოდა, როდესაც არხის ლოგოტიპად პრიალა სავიდან ჟოლოსფრისკენ გარდამავალ, აშკარად ფალიკურ სიმბოლოს გვთავაზობ. გადაცემების მდარე ხარისხმა და არ ვიცი ვისზე გათვლილმა (მცირე გამონაკლისის გარდა) გემოვნებამ ვერ “ითამაშა”. შესაბამისად, არხი ვერ გახდა პროპაგანდის იარაღი, პირიქით, ის ანტიპროპაგანდის იარაღად იქცა, და დამკვეთის ( დამკვეთში მმართველ პოლიტელიტას ვგულისხმობ) საწინააღმდეგოდ დაიწყო მუშაობა.
და ვგონებ, ეს ვერ აპატიეს ყუბანეიშვილს და არა ერთი-ორი არასწორად ჩატარებული ტენდერი თუ “ატკატი”. ის რომ “ატკატი” არხზე გადაცემისა თუ რომელიმე სხვა ტენდერის მოგების ერთადერთი საშუალებაა, ეს ჩემმა თუთიყუშმაც იცის. რა ჯობია იყო გენერალური დირექტორი, ან მისი მოადგილე, გქონდეს სატელევიზიო გადაცემებისა, თუ ანიმაციური პროდუქციის მწარმოებელი საკუთარი სტუდია, აცხადებდე ტენდერს, მერე ამ ტენდერს შენივე “კანტორა” იგებდეს და ხელფასის გარდა შემოსავალი გადაცემების ხარჯზეც გქონდეს. ან თუ ღმერთი გაწყრა და ვინმე უცხომ განაცხადი შეგბედა, მოურიგდე მას, მოაგებინო და გადაცემისთვის თითქოს და საჭირო
გაბერილი ბიუჯეტი 60/40-ზე გაიყო? არაფერი არ ჯობია. ასე არამარტო პირველი არხი მუშაობს. ასე სხვა მაუწყებლებიც მუშაობენ, თუმცა ისინი იურიდიულად კერძო სტრუქტურები არიან და მათი “ატკატები” იმდენად არ აღელვებს გადასახადების გადამხდელებს, ანუ ჩვენ, ვინაიდან უშუალოდ ამ გადასახადებს, სახელმწიფო მოხელეებსა და საჯარო პირებს ხელფასისა
თუ არსებობისთვის აუცილებელი ბიუჯეტის სახით, ჩვენ ვუხდით. ხოლო პირველი არხი ჩვენით დაფინანსებულთა რიგს ეკუთვნის და ხელფასი გიხადო, შენ “ატკატები” აკეთო და კიდევ ის არ მაჩვენო რაც მინდა, ნამეტანია. არა, ამ კონკრეტულ, პოლიტიკურ მოცემულობაში ვერაფერს ისეთს ვერ გიზამ. უბრალოდ არ გიყურებ. და რომ არ გიყურებ, შენ ჩემზე ზემოქმედებას ვერ მოახდენ, შესაბამისად, ვერ გახდები პროპაგანდის იარაღი. აი ასე. მარტივად.
ასეც მოხდა და ყუბანეიშვილი წავიდა. ლოგიკური იქნებოდა, რომ იქ, სადაც წყდება იდეოლოგიური საკითხები დასკვნა გამოეტანათ და თვითგადარჩენის ინსტიქტს ეზეიმა. ანუ: თუ სასიცოცხლოდ აუცილებელია, რომ სხვა ელექტრონული მედიების მსგავსად ეს არხიც იყოს პროპაგანდის იარაღი, მაშინ მას უნდა უყურონ. და როგორ უნდა მოხდეს ეს? დღეს რაც არ უნდა მომხიბლავად შეფუთო საზოგადოებრივი მაუწყებელი, ის სეგმენტი, რომელიც სჭირდება პოლიტელიტას (და ამ სეგმენტზე ოდნავ მოგვიანებით…) არ უყურებს ამ არხს, თუ არ იქნება ხელმძღვანელი პირის პერსონით აბსოლუტურად დაკმაყოფილებული. იმიტომ, რომ დღეს ამ არხის არყურება “ტრენდია”. ყურება რომ იქცეს “ტრენდად” საჭიროა სხვა ხელმძღვანელი. და არა გია ჭანტურია. ვინაიდან გია ჭანტურია
ლევან ყუბანეიშვილზე მეტად შესისხლხორცებულია მმართველ ძალასთან, მისი დანიშვნით საზოგადოების განწყობები საწოგადოებრივი მაუწყებლის მიმართ
არათუ შეიცვლება, არამედ უარყოფითი ნიშნით დამძიმდება კიდეც. და თავი გავანებოთ იმას, რომ, როგორც საფუძვლიანი ეჭვი მაქვს, გია ჭანტურია, ასე ვთქვათ, ყველა საეჭვო სატენდერო გარიგების მონაწილე თუ არა მცოდნე მაინც იქნებოდა! ის ერთადერთი იყო იმ კანდიდატთაგანი, რომელიც თვით პრეზიდენტის მხარდაჭერით ამაყობდა.

 

ახლა კი სეგმენტის შესახებ

ის ვისაც გაუხარდა პრეზიდენტის მიერ მხარდაჭერილი დირექტორი, სავსებით გარკვეულია. ნაციონალური მოძრაობის აქტიურ თუ პასიურ მხარდმაჭერთა პროცენტი სხვადასხვა მონაცემებით
11-დან 30 პროცენტამდე მერყეობს. იყოს 30%. არ მენანება. შესაბამისად გია ჭანტურიას დანიშვნით მოსახლეობის აღნიშნულმა პროცენტულმა ოდენობამ გაიხარა. მაგრამ საქმე ისაა, რომ საზოგადოების ეს ნაწილი პროპაგანდას არ საჭიროებს. მასთან საქმე გარკვეულია. მისთვის მიშა ისედაც მაგარია .
ულტრაპროტესტანტებიც, როგორც სოციოლოგიურმა კვლევებმა ცხადყო, ანუ ისინი ვინც შეურიგებელთა კოჰორტას ავსებს, ასევე დაახლოებით 30%-ია. პროპაგანდა მათზეც არ იმუშავებს. ეს დახლოებით, ისეთივე თამამი ფანტაზიის სფეროა, როგორც, მაგალითად ისრაელის ჰამასის კეთილ განზრახვებში დარწმუნების მცდელობა.

და ვინ დარჩა? მიუმხრობელთა სადღაც 40%, რომელთაგან ნაწილი ზემოთაღნიშნული, ყაზარმებისკენ მიმართული სამოქალაქო სექტორია, ნაწილი, ეგრეთ წოდებული, ცხელი შოკოლადისა და ლიბერალის (ძალიან დიდი იმედი მაქვს, რომ აწი ტელეგრაფისაც) მკითხველი, დანარჩენი, კი მოქალაქეთა ნეტარი ჯგუფი, რომელმაც უბრალოდ არ იცის და უბრალოდ არ აინტერესებს. ზუსტად ეს სეგმენტია პოლიტელიტისთვის სასურველი. მისი ხმა გადაწონის არჩევნების დროს ან იქით, ან აქეთ, ვინაიდან, გაგიკვირდება და, დრო მაინც მიდის, და ადრე თუ არა, 2013 არჩევნები მაინც დაინიშნება, თუ რა თქმა უნდა პარლამენტმა სამარადჟამოთ არ დაუკანონა
მიხეილ სააკაშვილს პრეზიდენტის პოსტი, თუმცა ეს უკვე სულ სხვა თემა იქნება. მოცემულ რეალობაში კი პროპაგანდამ უნდა ზუსტად
ამ 40% იმუშავოს. და ხელისუფლებისთვის სამწუხარო ის არის, რომ გია ჭანტურიას ხელმძღვანელობის ჟამინდელი ტელევიზია ზემოქმედებას ამ სეგმენტზე ვერ მოახდენს. აი არ შეხედავენ
ისინი გია ჭანტურიას ნაცოდვილარს და რა ვქნა? ყველა სხვადასხვა მიზეზით, მაგრამ არ უყურებენ. და ისმის კითხვა: რა საჭირო იყო ყუბანეიშვილის გაშვება და გია ჭანტურიას მოყვანა, თუ არხი კვლავ
ვერ შეასრულებს დასმულ ამოცანას და კვლავ ვერ გახდება პროპაგანდის იარაღი?! ეს არის ის, რაც კომპიუტერის მუშაობის პრინციპის გარდა, სრულიად და კატეგორიულად არ მესმის. ანუ: მე თუ მესმის, რომ არხი “არ იმუშავებს”, რომელიმე ჩემზე გაცილებით ჭკვიან პოლიტტექნოლოგს რატომ არ ესმის???? პასუხი ერთადერთი მაქვს: ესმის, თუმცა ამ ამოცანას არ ისახავს მიზნად. ხელისუფლება მოკლევადიანი პერსპექტივების და ამწუთიერი წარმატებების რეჟიმში გადავიდა.
კი ეს უდავოდ, ულამაზოდ, მაგრამ მაინც მოგებული სეტია, თუმცა წაგებული გეიმი.

“ბორდელები”, “იმპოტენტები”…

“ეს ხომ იმპოტენტი ბორდია!” _ ეს სიტყვები მე არ მეკუთვნის. ასე დაახასიათა სამეთვალყურეო საბჭო საზოგადოებრივი მაუწყებლის წინისწინა დირექტორმა, ქალბატონმა თამარ კინწურაშვილმა. და ეს მართალიც გამოდგა. თუმცა, ის ამ ფრაზას, სულ სხვა კონტექსტში წარმოთქვამდა და ბორდის ზოგადად შეზრუდულ უფლება-მოვალეობებს გულისხმობდა. უკანასკნელმა არჩევნებმა კი ამ ფრაზის ჭეშმარიტება მთელი ძალით ცხადყო. კი, კანონი მაუწყებლობის შესახებ ისე დაიწერა, რომ სამეთვალყურეო საბჭოს ცვედანობის საკითხი იმთავითვე იყო მასში ჩადებული, მაგრამ ახლა საუბარი არა ფუნქციურ, არამედ ზნეობრივ იმპოტენციაზეა.
ფსიქოლოგიაში ცნობილი ფაქტია, რომ ადამიანს უჭირს საკუთარი ნაკლოვანებების გაცნობიერება და აღიარება. ასე, სქესობრივი უძლურებით შეპყრობილი მამაკაცები, ყველაზე ხშირად, ქალბატონებთან საკუთარი წარმატებებით ტრაბახობენ. ზუსტად ასე იქცეოდა ბორდიც. მან, იმ პირობებში, როდესაც სრულიად ყველამ იცოდა, რომ გია ჭანტურიას დანიშნავდნენ, არჩევნები, დებატები და გარჩევები ატეხა. თანაც პირქუშად აცხადებდა, რომ ცხვირს არავის ჩააყოფინებდა, ზეწოლას ვერ აიტანდა და ასე შემდეგ. ეჭვი მაქვს რომ ხსენებული ზეწოლა ბორდმა იმდენად გაითავისა, რომ მოდუნდა და სიამოვნებას მიეცა. ერთის თქმა შემიძლია: როდესაც სოციუმს, ან რომელიმე მის სეგმენტს ძალადობა სიამოვნებს, ეს სადო-მაზოხისტური მიდრეკილებების აღიარებას ნიშნავს. თავისთავად აღიარება ჯანმრთელი მოვლენაა, ხოლო სადო-მაზოხიზმზე ვერაფერს მოგახსენებთ. სექსოპათოლოგების ნაწილი ამბობს, რომ ეს გაუკუღმართებაა, ხოლო ნაწილი ამტკიცებს, თუ ყოველივე ურთიერთშეთანხმებით ხდება, რატომაც არა? ჩვენს შემთხვევაში აშკარად ურთიერთშეთანხმებას აქვს ადგილი. ბორდი ნებდება და ბატონი კმაყოფილია. ცვედანია და სხვანაირად არ შეუძლია. რა ქნას? ხოლო რა ხერხებით ხდება ურთიერთდაკმაყოფილება, ეს უკვე გემოვნების საკითხია, რაზეც არ დავობენ.
დაზარალებული მხოლოდ საზოგადოებაა. და მისი მებაირაღე სამოქალაქო სექტორი, რომელსაც, როგორც ვატყობ სადო-მაზოხიზმზე უარყოფითი შეხედულება აქვს და, რომელიც, როგორც გაცხადდა ყაზარმებში მიდის. თუმცა, ყაზარმებისკენ მიმავალ გზაზე, მას ამ ყაზარმების აქტიურად მშენებელი ეროსი კიწმარიშვილი ხვდება…

…და კანდიდატი

რა გითხრათ? ზნეობაზე ნუ ვისუბრებთ. ზნეობა ასევე გემოვნების საკითხი გახდა. ნიჭიერი,სიცოცხლისუნარიანი და საკუთარი თავის “მეიკერი”. საქმის მცოდნე. ქონდა ყველაფერი. დღესაც აქვს, თუმცა უნდა…
აი რა უნდა ამაზე ცოტათი დაწვრილებით.
ბატონი ეროსის დირექტორობის კანდიდატობა ზღვაზე მოკლე ტექსტური შეტყობინების საშუალებით მამცნეს. გამიკვირდა. როდესაც ქვეყნის ერთ-ერთი იდეოლოგ-პროპაგანდისტი საკანცელარიო ნივთს გესვრის, ძნელი წარმოსადეგია, რომ პროპაგანდის იარაღზე მიგიშვან. მითუმეტეს, რომ ამ იარაღის შექმნის უდავო დიდოსტატი ხარ. ესე იგი უბრალოდ ნერვებს უშლი. თუმცა მერე გავიხსენე “იმედზე” მორიგი დანიშვნა: გიორგი არველაძე. სურათი თითქოს გამიცხადდა: “რუსთავი ორი” ასე თუ ისე შემდგარია. “იმედი” ამორფული სხეული, და არველაძე გამოუცდელი ტელევიზიის საკითხებში, თუმცა გამოცდილი პოლიტტექნოლოგიებში. შესაბამისად “იმედი”-ს კომიდან გამოყვანას და რეანიმაციას ეცდება. და ბატონი ეროსი, რომელიც აუცილებლად შექმნის მარკეტინგულად მომხიბლავ პროდუქტს, შექმნის მხოლოდ იმიტომ, რომ “ტელევიზიონშიკობის” ჭია, ეჭვი მაქვს, რომ დღემდე ღრღნის, და იმიტომაც, რომ მეტად პრაქტიკული ადამიანი და გამოცდილი ბიზნესმენია. ყოვეთვის მომგებიანია გქონდეს “გაყიდვადი” პროდუქტი და მიყიდო ის მას, ვინც მეტს გადაგიხდის. აქედან გამომდინარე, ჩემი მოკლე ჭკუით მეფიქრა, რომ ბატონ კიწმარიშვილს “მიუშვებენ”, მას კარგ პროდუქტს “დაადებინებენ”, ხოლო შემდეგ მისგან ამ პროდუქტს მაღალ ფასად შეისყიდიან და მშიდობაში მოიხმარენ.
ბატონი ეროსი არ იქნებოდა ამის წინააღმდეგი, კვლავ პრაქტიკული მოსაზრებების გამო. ჯერ ერთი, რომ ის ფულს გააკეთებდა, და მეორე, ყოველთვის შეიძლება მოვაჭრეებმა ურთიერთსარფიან პირობებზე მოილაპარაკონ, მითუმეტეს მაშინ, როდესაც ერთმანეთს ასე კარგად იცნობენ. ორივე მხარისთვის იდეალური შეთანხმება. ხელისუფლება არ იწუხებს თავს და გარანტირებულად მაღალი ხარისხის პროპაგანდის იარაღს იძენს, ბატონი ეროსი კიწმარიშვილი, კი იკმაყოფილებს ამბიციებს. იდეოლოგიური ბრძოლა 40% გონების მოსაპოვებლად “რუსთავი ორის”, “იმედისა” და პირველ არხს შორის წარიმართებოდა და მაყურებელიც ამით დაებმებოდა _ აშკარად სამთავრობო არხების საპირწონედ ხელისუფლებასთან დაპირისპირებული პირის ტელევიზია იმუშავებდა და ბაიდენსაც გაუხარდებოდა და მიშაც მოიგებდა. მაგრამ არა. ბანქოს ასეთი გაშლა ჩემი მზით გაცხელებული ტვინის ნაყოფი იყო. ძნელი, ხანგრძლივი და მრავალსაფეხურიანი თამაშის ნაცვლად ხელისუფლებამ პრიმიტიული “დურაკა” გაითამაშა. და ვფიქრობ, რომ ამით ბატონმა ეროსიმ არანაკლები იხეირა.

საქმე ის არის, რომ ოთხმოცდაათიან წლებში სამოქალაქო სექტორის შექმნაში აღნიშული პერსონა აქტიურ მონაწილეობას იღებდა. “რუსთავი ორის” საშუალებით მოხდა ის, რაც ყველამ ვიცით. შექმნა მოდური მიმდინარეობა, ანუ ჩამოყალიბდა სამოქალაქო საზოგადოების გარკვეული სექტორი, რომელიც იმ ეტაპზე მართავდა მოვლენებს. მაშინ, პროპაგანდის საშუალებით, ბატონ ეროსი კიწმარიშვილს საზოგადოებრივი აზრის სადავეები ეპყრა, ეს კი ძალაუფლების მნიშვნელოვანი ხარისხია. შემდგომ მან ეს სადავეები დაკარგა. თუ რატომ და როგორ სხვა თემაა. მაგრამ ის, ვინც ერთხელ მაინც განიცდის ძალაუფლებით ტკბობას, ძნელი წარმოსადგენია, ამ ძალაუფლების
დაბრუნებას არ ცდილობდეს. მითუმეტეს ბატონი ეროსი. მას სადავეების დაბრუნება სურს. ამას ის მოკლე გზით _ საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორობით ეცდებოდა. თუმცა ისიც ეცოდინებოდა,
რომ მას დირექტორად არავინ დანიშნავდა. ასეთ შემთხვევაში არსებობს მეორე გზა: სამოქალაქო სექტორის რეაბილიტაცია-რეანიმაციის გზით ნაციონალურ მოძრაობას დაქვემდებარებულ “ენჯეოების” საპირისპირო სოციალურად აქტიური საზოგადოებრივი გაერთიანებების შექმნა, რომლებსაც ზემოქმედება ექნებათ სანუკვარ 40%-ზე, ხოლო ვინც ამ 40% დაეუფლება ძალაუფლების რეალური სადავეებიც მას ექნება. ხოლო ბატონი კიწმარიშვილის არდანიშვნით, ხელისუფლებამ უნებლიეთ, მას სამოქალაქო სექტორისკენ უბიძგა. უნდობლობის ბუნებრივი ყინული, არჩევნების ცხელ კვალზე გამართულ გადაცემაში, თითქოს დაიძრა და ყაზარმებში მიმავალ, ძნელად სავალ გზებზე ეროსიმ სამოქალაქო საზოგადოებას დახმარების მზაობა განუცხადა. მეტიც. ეჭვი მაქვს, ყაზარმების მშენებლად ის მალე თავად მოგვევლინება.

რამდენად ურთიერთსარფიანი იქნება ეს თანამშრომლობა ვერ გეტყვით. ორივე მხარეს აქვს “გადაგდების” მწარე გამოცდილება. ბატონ კიწმარიშვილს შესანიშნავად ახსოვს ის დრო, როდესაც ხელისუფლებაში მოსულმა ცხვირმოუხოცავმა ყოფილმა სამოქალაქო სექტორმა ის გააცურა. თუმცა საზოგადოებასაც არ დავიწყებია ამ ადამიანის მრავალსახეობა და თამაშის წესების თვითნებური ცვლისკენ მდგრადი მიდრეკილება. მოცემულ ეტაპზე ეროსის და სექტორის ინტერესები თითქოს ერთმანეთს ემთხვევა. თუმცა არსებობს ალბათობა იმისა, რომ ეს ურთიერთობა კვლავ ურთიერთმოხმარებად იქცეს, რომელსაც, რომელიმე მხარისთვის არსასურველი შედეგები მოყვება.

ავტორი: ირა ჭელიძე
ჟურნალი ტელეგრაფი, მეორე ნომერი